Month: March 2020

Талантаалы Бакчиев: Аман Саспаевдин “Каныкейдин алтын билериги” жөнүндө

Жазуучулар Союзу

Аман Саспаевдин “Каныкейдин алтын билериги” жөнүндө “Манас” эпосунун мотивинде 1991-жылы жазылган көркөм адабияттын аңгеме жанрындагы бул чыгарма С.Каралаевдин вариантындагы үчилтиктин биринчи бөлүгүндө баяндалган – “Каныкейдин ордосун Абыке, Көбөштүн талап кетиши” аттуу окуянын негизинде жазылган. Жазуучунун С.Каралаевдин вариантына кайрылгандыгынын себеби да бар. Биринчиден: 1958-1960-жылдардагы кыскартылган курама варианттан жана С.Каралаевдин, Ж.Мамайдын айтуусундагы варианттан сырткары бул окуя башка варианттарда (1991-жылга чейин) жарык көрө элек эле. Экинчиден: окуя биринчи менен экинчи бөлүктөрүнүн ортосундагы байланыштыруучу окуя болуп эсептелинет. Ал эми негизинен окуянын өзү, мааниси жана мазмуну жагынан көбүнчө экинчи бөлүккө жакыныраак. Үчүнчүдөн: кыскартылган курама вариантка толугу менен…..

Платон Ойунский: Александр Македонский

Жазуучулар Союзу

Боордош элдердин адабиятынан П.А.ОЙУНСКИЙ Саха-Якут элинин көрүнүктүү классик жазуучусу Платон Ойунский (Ойуунускай) саха элинин ХХ-кылымдын башындагы алгачкы жазма акыны, драматургу, прозачысы жана коомдук ишмери болгон. 1938-жылы  кандуу репрессияга тушуккан. Артында калган көптөгөн чыгармалары кийин театрларда коюлуп, дүйнөлүк тилдерге которулуп, китептери чыккан. Ал жарык дүйнөгө келген Татты улусунда, кыштактарда, борбор шаарында анын атындагы көчөлөр, Якутск шаарында чоң адабий музей, мамлекеттик башкы аэропорт, Улуттук драма театры бар. Бул аңгеме саха тилинен орус тилине мыкты которгон Альбина Слепцова-Борисовадан кыргыз тилине которулду. Александр Македонский Эзелтеде, качанкы бир жылдар-күндөрдө, эч бир кычыраган  кышы жок, мемиреген толугу менен…..

Гүлзада Станалиева: Кирине

Жазуучулар Союзу

Кирине Медер кечке чейин сайдагы сууга киринип, курсагы аябай ачканын сезгенде гана аргасыз үйгө чамынган эле. Ал үйгө сайдын төтө жолу менен өйдө карай жөнөгөн. Күнгө, сууга, жайдын билинер-билинбес желаргысына териси күйүп, чачтары бозоргон бала ошол жол менен энтигип үйгө жөнөгөн. Эгерде ошондо наркы кашка булактан суу ичкиси келип чоң бадалдын так түбүнөн бурулбаганда, жанагылеки сүт ооз күчүктүн күнү азыр кандай болот эле бир кудай билет. Медер эми гана тизеси менен бөк түшө отура калып, башын  булакка салып суу ичип жаткан учурда, нары топ бадалдын түбүндө күдүң-күдүң деген үндөр менен толугу менен…..

Жедигер Саалаев: Табышмагын бул жашоонун чечсем деп, Мен ырлардан чыгарамын өчүмдү

Жазуучулар Союзу

Ырларыма Чыккыла, ырларым атылып, Мага окшоп камалбай туюкка! Мага окшоп жаманды жашырып, Буюкпа, буюкпа, буюкпа!   Каякта чындык деп, чындык деп, Сен дагы жаныңды кыйнагын! Турганда турмуштан ыдык жеп, Күлсөм күл, ыйласам ыйлагын!   Жан биргем, жан боорум – ырларым, Жана да дагы бир кайталайм: Жан билбес ыймандай сырларым Жапжалгыз бир сага айталам.   Жан билбес ыймандай сырларым Жаханга сен менен айталам!   Сөз Мен – сенин мекениңмин, коргоп калгын! Мелжеген жерге тийип орноп калгын! Мээримсиз пенделердин жүрөктөрүн Эритип, пейилдерин оңдоп салгын!   Сен менен бечара жан кайрат кылып, Сен толугу менен…..

Сагын Акматбекова: Кандайсың деп бир серпилип койбодуң. Бул жарыкта барсыңбы, же жоксуңбу?

Жазуучулар Союзу

****** Жүгү көктө. Жатат жерде жатканы. Жаздык. Шырдак. Сөз токтолот ортолоп. Үйдө үй ээси. Тышта шуулдайт бактары. Баары толук. Бир сүйүүнүн орду жок.   Жаш жүрөгү жалындаппы, өчүппү? Жараларын сыйрыды экен ким дагы? Бурулбастан такыр, такыр кетиптир Бул тарапка мен келбеген жылдары.   … Кеттим мен да. Короочу иттер абалайт. Түн коюулайт. Шыбыргактап жамгыр жаайт. “Кайт арткалайт” – арасынан тааныш үн. Кеттим, кеттим! Кайрылганым жарабайт.   Үч жети жыл Бүгүн конок келет бизге, тур, кызым, Чаңды сүрүп, үйдү жыйнап коёлу. Тасмалга жай тамак – аштын түрдүүсүн Канча адамбы? Калтыр төрдөн толугу менен…..

Сильва Капутикян: Не сурасам берген тагдыр бир гана – Бактысы артык бир сүйүүнү бербеди

Жазуучулар Союзу

АРМЯН АДАБИЯТЫНАН Сильва КАПУТИКЯН (1919-2006) СССР Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты *** Асканын кылда чокусу. Кызгалдак гүлү дирилдейт – Сенсиң ал жүрөк бүлдүргөн. Кооздукка гана арбалып, Бийикте өсөт бул гүлдөр.   Төмөндө калың капчыгай. Караймын. Булак анда бар. Сенсиң ал. Жутпайм сууңдан. Кетемин. Кетем жандабай.   Удургуп деңиз. Түбүндө, Түбүндө жатат сан акак. Сенсиң ал. Дудук тереңден Ала албас кызык саматат.   Түбөлүк жакын, алыс да Арарат биздин. Аппагым Сенсиң ал. Отсуз куйкалап Агарат түпсүз ак карың.   ЖОЛ КАНА? Жоготом өзүм-өзүмдү: Көз жоосун алган кыйырыңан. Чачыңдын коюу токою… Жүзүңдүн аппак карында толугу менен…..

Кеңешбек Асаналиев: Жаш Чыңгыздын адабиятка келиши

Жазуучулар Союзу

Yчүнчү бөлүм Жаш Чыңгыздын адабиятка келиши Биринчи күтүүсүздүк Жогортодо Ленинградда аспирантурада жүргөн кезимди (1950-1953) өмүр-жашоомдун “алтын тилкеси” дедим. Фрунзеге келгенде да тагдырдан буюрган ошол “алтын тилке” уланып отурду. Биринчиден, адабий коомчулукка атым бат эле белгилүү болуп кетги. Экинчиден, кызмат абалым да өзүм күтпөгөндөй тездик менен көтөрүлүп отурду. Маселен, аспирантураны бүтүп келер менен 1953-жылы декабрь айында Тил, адабият жана тарых институтунда кенже илимий кызматкер, 1955-жылы январдан баштан улук илимий кызматкер, 1956-жылы декабрь айында Тил жана адабият институтунун директорунун орун басары (илимий иштер боюнча) кылып бекитти. Директорубуз көрүнүктүү тилчи-окумуштуу, академик И.А.Батманов эле. толугу менен…..

Фридрих Шиллер: Опколжуткан жаламада жол жатат – Ортосунда өлүм менен өмүрдүн

Жазуучулар Союзу

Фридрих Шиллер Немец акыны (1759 – 1805) ********** Көрбөгөндөр жараланган жүрөктү – Көрбөгөнү ай-чырайлуу чүрөктү. Укпагандар шат күлкүсүн селкинин – Укпаганы кубанычтын эпкинин.   Жаңы кылым Адамзатка тынчтык келчү кайсы убак? Ал дегеле азат күндү көрөбү? Эски кылым кеткен эле кансырап, Эмки кылым канга оролуп төрөлдү.   Эски адат, эски каада бүлүндү, Эл маталган уруулук салт үзүлдү. Кары Рейн, Нил кудайы, мухиттер, Бүркөдүбү согуш, сенин жүзүңдү?   Эки тарап чагылгандай чартылдап, Эрегишип найзалары жаркылдап. Дүйнө жүзүн бөлүштүрүп жатышат, Адамзатты муундуруп алкымдап.   Тартып алып алтын, акак таштарын, Талоончулук зомбулугун баштады. толугу менен…..

Абдыжапар Эгембердиев: Көп ичинде касиеттүү кыргыз эл, Кудай колдоп, турсаң экен саламат!

Жазуучулар Союзу

Урматтуу мекендештер! Учурда “Таажы вирусу” дүйнөнү дүрбөлөңгө салып жатат. Кыргызстанда да өзгөчө абал киргизилип, элге түшүндүрүү иштери жүргүзүлүүдө. Мындай абалда ар бирибиз өзүбүздүн саламаттыгыбыз үчүн мыйзамга, тартипке баш ийип үйдө болуубуз керек. Бул убактылуу гана көрүнүш. Кыргыз эли кылымдардан бери найзанын учунда, кылычтын мизинде болуп, мындан да кыйын кырдаалдарды жеңип келген. Биримдик менен бул күндөрдү да артка таштайбыз, бул илдетти да жеңебиз. Баарыңыздарга сабырдуулук, ден-соолук, узак өмүр тилейбиз. КР Улуттук жазуучулар союзунун Башкармалыгы.                                   толугу менен…..

Алтынай Темирова: Сынык асман

Жазуучулар Союзу

СЫНЫК  АСМАН (психологиялык драма) КАТЫШУУЧУЛАР: – Жигит – Эне – Түнсулуу – Дана I Декорацияда: эки тарабы кандайдыр бир кап-кара куштун канатындай калдайган караңгылык жаап келаткан асман, бир чети гана кичине көгөргөн көк – асмандын сыныгындай. Сахнанын ортосунда бажырайган көздөрүн алыска кадап: далылуу, бойлуу, сымбаттуу, сулуу жигит кайдадыр телмирип келатат. Эмненидир тыңшагандай… Жигит: /кабатыр үнү менен/ – Сенин атың Түн!.. Түн!..                                                     Мен корком сенден, корком!..                                                     Жолобо  мага!..                                                     Жолобо?!.. /Абаны чапчып өзүнөн алда нени кубалай берет, кубалай берет…/ /Үнү кайгылуу, ый аралаш сыяктуу, күйгөн, коркуп чоочуган, эмне кылар толугу менен…..