Month: March 2020

Лао Шэ (Шу Цинчунь): Проза кулакка угулуп, көзгө көрүнүп турганда гана сөз көркүнө чыгат.

Жазуучулар Союзу

КАРА СӨЗ КАРАЖАТТАРЫ Адабий өнөркана Аңгеме, роман сыяктуу баяндама прозада баарынан мурда табигыйлыкка жетишүү шарт. Прозаны поэзия менен шөкөттөө көп учурда көңүлдү төтөп кыла бербейт. Не дегенде, поэтикалык идея да, поэтикалык тил да автор тарабынан табылат, а проза дегенибиз ошол даяр тил байлыгын омоктуу ойго айлантуу. Поэзиядагы айрым учурда акыл-эске сыйбас сөз айкалыштары анын табышмактуу керемет-кемелине айланышы ыктымал. Прозада антүүгө болбойт, аны талап кылбайт дагы. Албетте, аябай эле ашык болуп калсак, романдын ар эпизодун прозадагы ырга айлантууга болот. Арийне, стилди экилентип көркөмдөө – прозачынын негизги милдети эмес, аны көздөп алгандар толугу менен…..

Өмүрбек Дөлөев: Качан чыгат чымчыктардын тилдери?

Жазуучулар Союзу

Мышык -Жолборс, Илбирс кайдан чыккан, – деп сурасаң, – тапчы? – деп. -Ал балдары мышыктын, – деп, Айтылат көп жакшы кеп.   Ушунчалык күчүктөрүн, Мышык карап аябай. Жолборс, Илбирс чоңойгондо, Кетиптир да карабай.   Тууса мышык, үйдүн ээси, көзөмөлдөп турбаса. Жаман жорук баштайт экен, Жан дүйнөсүн чыр баса.   Мышык ыйлап күчүгүн, Өз энесин танганын. “Жолборс, Илбирс болбосун!” – деп, “Жеп коёт” – дейт балдарын.   Турмушта да ата-энесин, Карабаган балдарга. “Мышык болдум” дейт ата-эне, Бир жолуккан жандарга.   Жолборс, Илбирс – таш боор күчүк, Бир карасаң аялуу. Эми алардын толугу менен…..

Керимбек Кадыракунов: Алыс, алыс, алыс жакта айыл бар, Шаңын эстеп тынчым кетер жайым бар.

Жазуучулар Союзу

****** Кирпигимди көтөргүчө үңүлүп, Көздөн кайым тоону көздөй жүгүрүп. Адаштырып кетти ээрчитпей келген жаз, Жашыл көктөм жатып калды түңүлүп.   Жаз жыттанган жашыл көктөм жел өпкөн, үмүт үзбөйт жазым кайра келеттен. Жооп күтүп жол тосууга барчудай, Жоогазындар жайнайт сары желекчен.   Билбейм канча өттү ортодо аралык, Барган сайын муздак желге таранып. Жайда жашыл дан байлаган карагат, Жол кароодон кетти көзү карарып.   Ойлор келет кээде мага чаржайыт, Маңыроодой маани берсем барбы айып. Жашыл көктөм күздөн эмес, а балким, Жазды күтүп кетет белем саргайып.   Сагындырсын, мейли сапар узасын, Ынагынын ырбаттырып толугу менен…..

Маржан Ершу: Өлөң – деген ажайып аалам

Жазуучулар Союзу

Маржан ЕРШУ: «Өлөң –  деген ажайып аалам» «Манас» жана Ч.Айтматов Улуттук академиясында 4-март күнү казак  акыны Маржан Ершунун «Жүрөгүм» аттуу ырлар жыйнагы акын, котормочу Алтынай Темированын котормосунда кыргыз окурмандарына тартууланды. Эки элдин чыгармачылык байланышына көпүрө болгон чыгармачылык кече бүткөн соң автор менен маектешүүгө үлгүрдүк. «Ушул китептен менин тагдырым, махабатым, мүнөзүм менен тааныша аласыздар» деп кубанычын тең бөлүшкөн акын абдан жакшы маек куруп берди. Эмесе, маекти толугу менен назарыңыздарга сунуштайбыз. –Маржан эже, кыргыз элине кош келдиңиз! Ырларыңыз кыргыз тилине которулуп, окурмандарга жол тартып отурат. Колубузда “Жүрөгүм” жаңы китеби. Китепти колуңузга алганда толугу менен…..

Мар Байжиев: Төрт адам

Жазуучулар Союзу

Тѳрт адам (Драмалык аңгеме) Бул окуяга тѳрт адам катышат. Бири мен. Менин атым Нази. Жашым 22де. Мен аялмын. Азиз. Искендер. Жапжаш медсестра. Биринчи бѳлүк Бул окуя жайдын акыркы күндѳрүндѳ, асманды боз чаңгыл булут каптап, суунун бети сууй баштаганда Ысык-Кѳлдүн боюнда болуп ѳттү. Мындай кезде тоонун кары уламдан-улам ылдыйлап, бийиктен соккон муздак жел кѳлдү шарпып, асманда жайдын эң акыркы чагылганы чартылдайт, күн күркүрѳйт. Кѳлдүн жээги ээнсиреп, келген куштардын карааны да сээлдейт. Күүгүм. Асман түнѳрүп, толкун шарпылдайт. Кѳл үстүнѳн каалгый учкан каркыралардын карааны да уламдан-улам алыстайт. Мен жээкте турам. Шамал чачымды уйпалап, толугу менен…..

Эсентур Кылычев: Мен барам Кызыл атка камчы шыбап, Тоолордо, кыпкызыл аскаларда.

Жазуучулар Союзу

* * * Көпкөк көлдөн терең, Талаалардан деңиздей мелмилдеген, Жерлерден мен көрбөгөн, мен билбеген, Сулуулардын көздөрүнөн, Алтын күздөн, Дайралардан таш агызып күргүштөгөн, Карылардын насыят сөздөрүнөн… Шамдардай бой керишкен кайыңдардан, Балпайта жаап салган калың кардан, Кыздардын күлкүсүнөн, Алтындай адамдардан айылдагы… …таап алдым ырларды ушул.   * * * Булуттар деңиздеги кемелердей, Бийикте удургушуп көчүп жүрөт. Ойноок шамал аймалап бети-колду, Кыздардын көйнөктөрүн дирилдетет. Кайыңдар, жүздөрү аппак ак кайыңдар, Кызганып сүйүүлөрүн жоготчудай, Боз улан, сен арыраак кетчи дешет.   Мен жүрөм махабат жоготуп, Бийиктен булутча көрө албайм. Шамалча өбө албайм, өбө  албайм. Кайыңча толугу менен…..

Рамис Рыскулов: Күнү кечке көчө кезем Ыр издеп. Көчө ритм көңүлүмдү көтөрөт.

Жазуучулар Союзу

Рамис Рыскулов … Генийлер алкаштардан сабак алат. Ошон үчүн турмуш жыттуу чыгармалары. Чегирткедей чекилдейт. Кандай күндү алар баштан кечирбейт… Бул Рамис Рыскуловдун “Генийлер” деген поэмасынан үзүндү. Рамис агайды калемдештери “Ыр аке” деп коюшат. Айткандай эле турган турпаты, сүйлөгөнү, басканы – кудум эле өзүнүн ырындай. Жашоосу да ыр, сүйлөгөнү, ойлогону да ыр. Ыракеге дарак да, көчө да, адамдар да ыр болуп көрүнүшөт. Ал турмак сүйлөшүп аткан адамын да ырларындай кабылдап, ырларына жасаган мамилени жасайт. Ырына бир калп кошо албаган сыяктуу жашоодо да жасалмасыз, төгүлүп – чачылып жүрөт. Ырларынын саптарына окшоп, Ыраке толугу менен…..

Байтемир Асаналиев: Балдар! Балдар, сүйүнчү!

Жазуучулар Союзу

Шүүдүрүм Тамчылар мөлтүрөйт, Таң эрте чөптөрдө. Аябай таңданды, Айнура көргөндө.   Моюнга тагуучу, Мончок… деп ойлоду. Берметтей тамчылар… Бетин жууп ойноду.   Аңгыча чачырап, Алтын күн нурлары. Сан жеткис шүүдүрүм, Заматта кургады.   Куурчак Ырдатышса – ырдаймын. Ыйлатышса – ыйлаймын. Кичинекей кыздарга Кирпигимди ымдаймын. Алар менен кошо ойноп, Айтор, кечке жыргаймын.   Үн Бузуп үйдө тынчтыкты, Шуулдаган үн чыкты. Сарман менен Шарапат, “Самолёт” – деп талашат. Ысык жашын көлдөтүп, Самоор экен карасак.   Кимиси балбан? -Мен күчтүүмүн – деп Мурат, -Мен күчтүүмүн – деп Турат, Ортосунда экөөнүн Ойда күчөп эрегиш, толугу менен…..

Назира СААЛИЕВА: «Жамандын жары болгончо, жакшынын жесири болгон жакшы»

Жазуучулар Союзу

Назира СААЛИЕВА: «Жамандын жары болгончо, жакшынын жесири болгон жакшы» Эрнисим, жаным, алтыным, байым (байым дегенимди жактырчу элең) кечээ, 5-мартта, кыркыңды өткөрдүк. Ыйладык. Жоктодук… Сөзүңдү, өзүңдү эстедик… Кызыл-Туудагы классташтарың келип, “күмбөзүңдү тургузуп беребиз” дешти. Бүгүн Мелис байкенин достору келет. Сендей асыл адамды жоктоп жазуу мага аябай оор болду. Мелис байке тууралуу китеп чыгарганда баш сөзгө: “Мелис Эшимканов… Аскадай зор кишим кулады. Болгон жүрөгүң менен сүйгөн адамың жөнүндө жазыш өтө эле кыйын экен. Бир жыл бою ушул баш сөздү жаза албай кыйналдым. Күндө кечкисин компьютердин маңдайында олтурам, кагаз менен тиктешем, көздөн чолок толугу менен…..

Александр Пушкин: Поэзиядагы тантыктыктын эки түрү бар: бири – …

Жазуучулар Союзу

АЛЕКСАНДР ПУШКИН АР КАЙ ЖЫЛДАГЫ БАЙКООЛОР (Учкул ойлор жана үзүндүлөр) Бизде адабият бар, бирок адабий сын али түптөлөлек. Вольтерди билбеген, франмосондор тууралуу түшүнүгү да жок кемпирлер куу чирендерди франмосон, волтерянчы деп тилдеген сыяктуу эле журналисттер жазуучуларды романтика менен тилдейт. * * * Француз сынчыларынын романтизм тууралуу өз түшүнүгү бар. Алар кырданып кыялданган же кайгырып ындыны өчкөн чыгармалардын баарын эле романтика деп коюшат. Атүгүл айрымдары жаңыраак сөздөр менен сабатсыз саптарды да романтизмге такайт. Ошентип байыркы салттарга байланган, грек ыр түзүлүшүн француз тилине жөндөп салалбаган акын Андрей Шенье да романтик акындардын тизмесинен толугу менен…..