Category: Дасмия

Үмүт Култаева: Азыркы доор үнү М.Мамазаированын “Аймаран” романында

Жазуучулар Союзу

Азыркы доор үнү М.Мамазаированын “Аймаран” романында Эгемендик алып келген эркиндик менен бирге өзгөргөн доордун коомдук-саясий, экономикалык, нравалык кризиси улуттук адабияттын көркөм аянтында жаңы горизонтту табигый түрдө көрсөтүп, көркөм сөз өнөрүндө жаңы темалардын жаралышы табигый көрүнүш го. Жаңы доорду чагылдырган адабият – жаңы доор адабияты атала баштады. Бул багытта биздин улуттук адабиятта болуп жаткан өзгөрүүлөр боюнча жазуучу, аналитик адабиятчылардын бири М.Апышовдун “Жаңы доор жана жаңылануу зарылдыгы” аттуу макаласы 2008-жылы жарык көргөнүнө карабастан, бул олуттуу тема боюнча оңдуу сөз уланган жок. А бирок бир системадан экинчи системага өткөн кезде жаңы жол оңой толугу менен…..

Догдурбек Юсупов: Кантип жетем

Жазуучулар Союзу

(Балдар үчүн) Неберем Нурсултанга Тардай ага болсо дагы жол кенен, Окшош мага чаптагандай кол менен. Топту көрсө томолонуп жөнөгөн, Атын айтпай дароо эле гол деген.   Чыгарам деп бүт бардыгын бураган, Түздөн көрө жерге жакын ураган. Оюнчугу жайнап жатса өзүнүн, Бирөөнүкүн жаны калбай сураган.   Билсе дагы жаман сөздү тилдеген, Айтканыңды кулагына илбеген. Түшүнсө да бүт бардыгын, а өзү “Гол” дегенден башка сөздү билбеген.   Бала тура тууруңа кут кончу, Колуңа кол, а бутуңа бут болчу. Тили чыкты “апа” эмес, “гол” менен, Болобу дейм чоңойгондо футболчу…   Кантип жетем -Бөбөгүңдүн толугу менен…..

Бейшенбай Усубалиев: “Мен балалыгымды жазып бүтө элекмин, анан…”

Жазуучулар Союзу

Уучу кур эмес улуттук адабият Жазуучу Бейшенбай Усубалиев: “Мен балалыгымды жазып бүтө элекмин, анан…” -Агай, жакында эле мамлекеттик тарых музейинде “Зоока” аттуу китебиңиздин бет ачары өттү. Кандай таасирлер болду? -Китеп чыгарам деген ниет болгондо эле, менде негедир китептин бет ачарын дагы өткөрүшүм керек деген ой жаралган. Ырас, мурда деле китептерим чыгып жүргөн, бирок мындай ой келген эмес. Негедир бул жолу “сөзсүз өткөрөм” деген бир эңсөө, көксөө пайда болду. Бул окурмандар менен, эл менен жолугушуу кусалыгынан жаралган ой болсо керек. Уюштуруу иштери да жакшы болду, жыйын да жандуу, кызыктуу өттү. Келген меймандардын толугу менен…..

Рюноскэ Акутагава: Кашкулак

Жазуучулар Союзу

Кашкулак “Жапон жылнаамасынын” маалыматтары боюнча Минотоку кыштагында биринчи жолу кашкулак адамга айланат, бул окуя отуз бешинчи жылы жаздын экинчи айында Суйко императорунун мезгилинде болгон. Ырасында башка китепте кашулакты «адамга айланып калды» деп жазбайт, анда «адамга окшоп калган» делет, бирок бул эки китепте тең “ырдаган” деген маалыматтар бар, андыктан ал кашкулак адамга айланганбы же адамга окшошуп калганбы, эмнеси болсо да анын чыныгы адамча ырдаганы чын окшобойбу. Мындан кыйла көп жыл мурун “Император Суйниндин башкаруу мезгилиндеги жазууларда” мындай айтылат: сексен жетинчи жылы Тамба повинциясында жашаган Макасо аттуу жаш жигитке тиешелүү ит терисине толугу менен…..

Махабат Саидрахманова: Тартылып бүтпөгөн сүрөт

Жазуучулар Союзу

Тартылып бүтпөгөн сүрөт Жаан жааган түндүн эртеси ансыз да тамтыгы кетип турган тротуарлардын уңкур-чуңкурларын толтуруп, чоң-кичине көлчүктөр жол бетин бербей жайнап кетиптир. Өтүкчүдөн кайтып келе жаткан кыз колунан жетелеген агасынын төрт-беш жаштар чамасындагы баласын дал бут алдындагы жайылып, мелтиреп жаткан чоң көлчүктөн кантип алып өтөрүн ойлонуп, бир саамга токтоп калды. Оюн жыйып үлгүрө электе кимдир бирөөнүн карылуу колдору наристени шап эте илип алып, “оппааа!” деп көлчүктүн аркы бетине кое салды да, анан аларды карап жылмайып коюп, андан ары жолун улап кете берди. Кыз аны тааныды. Төртүнчү кабатта жашаган коңшу киши толугу менен…..

Ырысбай Абдыраимов: Тамсилдер

Жазуучулар Союзу

Тайган Тайган ар дайым сыртта жүрөт. Байлыгы ашып-ташканы менен туулган жерине, бирок, үлүш бербейт. Анткени менен эл-жер башкарууну Күндүр-түндүр эңсейт. Самаганы – ал өскөн талаада тынчтык болбой, тоз-тополоң басылбаса… Каршылары шаштысын алып, Аюуну тактан кулатса… Тайган анын ордун ээлеп алса… Кайсы бир кезде Аюу аны бооруна тарткан. Орун басарлыкты берип, кийин өз ордуна таптаган. Бирок Тайган, ал кызматка ичи чыкпаган. Тактыны алууну көздөп, Айыкпады, ич буроосунан. Сыртта жүрсө деле Аюунун ордун аңдыганы аңдыган. Менчик-кемтик башталганда Май токочтуу жерлерди Бүтүндөй ээлеп алган. Базарларынан чуурулуп, Кирешеси агып турган. Бирок, тактыны аңтарууну ойлоп, толугу менен…..

Максуда Ормонова: Кара-Дөбөнүн гүлдөрү

Жазуучулар Союзу

Кара-Дөбөнүн гүлдөрү Эмнегедир баары мени карашкансыйт. Кимден уялып баратканымды да билбейм… Алар мындай тыкан, мындай чакан гүлдестени өмүрү көрүшпөгөндөй… Билип турам, гүлдестенин жарашканын. Кимге деп ойлоорсуз? Албетте, мага да, мага жарашты. Тим эле сонун жарашты. Күзгүдөн улам-улам каранып, анан… анан, бул… чачымдагы ичке шайы боону, китебимдин ичинен таап чыкпадымбы. Агыш-пушту түстөгү шайы боо, гүлдестемдин гүлдөрүнө түспөлдөш болуп калды. Жеңеме келген белектин байламы болчу. 8-Мартта агам алып келбеди беле. Шайы боо текчеде туруп эле калган. Ыргытылып кетпесин деп тегиздеп, тарых китебимдин ортосуна салып койгон элем. Ошол бойдон туруптур. Тептегиз, тегизделип калыптыр. Дагы жакшы, ушул китепке салган экем аны. Тарых сабагы жумасына бир эле жолу окутулат. Жоголбогону пайда болду. Апам ай, апам!.. Жарыгым менин!.. Таң атпай тиги Кара-Дөбөдөн ушул керемет гүлдөрдү мага терип келиптир… ХХХ Апамдын көлөчүн чечип жаткан шыбыртын толугу менен…..

Үмүт Култаева: Адабиятка ак кызмат

Жазуучулар Союзу

Адабиятка ак кызмат (Алтынай Темированын чыгармачылыгына абай салганда) Жаа огундай себеленем мезгилге! Жаа огундай… жүрөктөргө сөз берип Жан-дүйнөгө сайылам… Арча болуп өсүп алам. Карт тарыхтын барактары тепселип коюнума чачылган… Ийне болуп өсүп турат ал менде, көөнү сокур көрпенденин көкүрөгүн  тилгенге!.. Жогорудагы саптар Алтынай Темированын “Автопортрет – 2” аттуу ырына таандык. Автопортретинде көркөм чагылгандай, жашоо максаты, принциби СӨЗ өнөрүнө байырлап, адабият дүйнөсү менен алпурушкан калемгер ага башын сая, өмүрүн арнап, улуттук адабиятка ак кызмат өтөөдө. Бактыга жараша, Москвадан M.Горький атындагы Бүткүл дүйнөлүк адабият институтун бүтүрүп, дүйнөлүк адабият менен эрте таанышкан калемгердин толугу менен…..

Үмүт Култаева: Жүрөк менен сырдашуу…

Жазуучулар Союзу

Жүрөк менен сырдашуу… (Н.Өмүрбаеванын «Бейтааныш бекет» ырлар жыйнагын барактаганда) Азыркы кыргыз поэзиясы тууралуу кеп козголсо, эгемен жылдарында «үйүрү» менен келип, келечегинен үмүттөндүргөн таланттуу жаш калемгерлердин тобун атоого болот. Алардын арасында Нуриза Өмүрбаева да бар. «Бир тоголок кар» ыры менен балалыктын жаңы ойгонгон наристе сезимин поэтикалуу чагылдырып, адабий коомчулукка поэзиядагы жылдыздуу жүзүн көрсөтө алган акын ырды жеңил-желпи жамактата коюудан алыс. Поэзияга болгон жоопкерчиликти сезгениненби, же М.Горький атындагы жогорку окуу жайынан адабий даярдыктан өткөндүгүнөнбү Нуриза аз жазат, бирок жүрөгүнөн өткөрүп жазат. Акындын бул сапаты айрыкча жакында жарык көргөн «Бейтааныш бекет» (Б.:Улуу Тоолор, толугу менен…..

Жыпар Исабаева: Күтүүсүз коңгуроо

Жазуучулар Союзу

Күтүүсүз коңгуроо Эртең мененки: —Алло, бул — мен, Алма-Атадан чалып жатам! Тез арада келе калчы, мен сага иш таап койдум! — деген күтүүсүз коңгуроо, капыл-тапыл айтылган сунуш менин жан дүйнөмө эле эмес, турмушума да чакчалекей түшүрүп, тополоң салып жиберди. —Кандай иш?.. — дедим таң калып. —Албетте, министрдин иши эмес! Базарда контейнер иштетесиң, макулсуңбу? —Койсоңчу… — каткырып күлөм мен. —Кызыксың, эй! Качанга чейин эле кагаз-калемиңди тиктеп, итке минип жүрө бересиң? Элдей акча таап, бардар жашагың келеби?! Келет да! Бирок унчукпайм. —Эртеңден калбай келип кал! — дейт менин деле «элдей болуп жашагым келерин» толугу менен…..