Курманбек Абакиров: Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп)

Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп) Келгенинен кеткени тез, жыргалы менен таттуулугу дегеле бүтпөй калгансыган жаркын жана жарык бул дүйнөдө ар бир пенде аздыр-көптүр өзүнүн өмүрлүк вазийпасын «пешенеге жазылган» дегендей түркүн-түркүн шартта өтөйт. Адамдык парз-вазийпа канчалык байсалдуу, кайтарымдуу болгонун ошол адам өзү деле терең аңдап-биле бербей, ага бааны чөйрө гана берет да, өмүрдүн кайда өткөнү эмес, кандай өткөнү, же өтүп жатканы, коомго канчалык жакшылыгы менен алынганы анын накта нарк-баркы катары чыгат. Ошол сыңары, өзү башка жерден, башка улуттан болсо да, толгон-токой себептерден, ириде өздүк ишениминен улам башка бир элдин толугу менен…..

Курманбек Абакиров: Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп)

Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп) Келгенинен кеткени тез, жыргалы менен таттуулугу дегеле бүтпөй калгансыган жаркын жана жарык бул дүйнөдө ар бир пенде аздыр-көптүр өзүнүн өмүрлүк вазийпасын «пешенеге жазылган» дегендей түркүн-түркүн шартта өтөйт. Адамдык парз-вазийпа канчалык байсалдуу, кайтарымдуу болгонун ошол адам өзү деле терең аңдап-биле бербей, ага бааны чөйрө гана берет да, өмүрдүн кайда өткөнү эмес, кандай өткөнү, же өтүп жатканы, коомго канчалык жакшылыгы менен алынганы анын накта нарк-баркы катары чыгат. Ошол сыңары, өзү башка жерден, башка улуттан болсо да, толгон-токой себептерден, ириде өздүк ишениминен улам башка бир элдин толугу менен…..

Үмүт Култаева: Аялзат асирети: Афина жана аялмээр

Аялзат асирети: Афина жана аялмээр (Жаш акын Афина Бакированын чыгармачылык изденүүлөрү) Чыгармачылык хаос… Ар бир чыгарма мен үчүн өлүп кайра тирилүү Чынгыз Айтматов Афина Бакирова – азыркы кыргыз поэзиясында келечегинен үмүттөндүргөн жаш акындардын катарында унутулбай саналган калемгерлердин бири. Анын алгачкы  “Мен өзүмдү сүйүү кызы атаймын”  аттуу ырлар жыйнагында  көз мончоктой жаш кыздын жаштык, сүйүү, табият, ата-эне, дос жөнүндөгү али ууз  сезим-туюму көркөм чагылып, ага аттуу-баштуу акындардын (А.Өмүрканов, А.Жакшылыков, А.Темирова ж.б.) көзү түшкөн. Таза кыздай наздуу ырлары менен “Алыкулдун ак боз ат” фестивалында  лауреат болууга татып, андан соң Жазуучулар союзуна мүчөлүккө толугу менен…..

Үмүт Култаева: Адабиятка ак кызмат

Адабиятка ак кызмат (Алтынай Темированын чыгармачылыгына абай салганда) Жаа огундай себеленем мезгилге! Жаа огундай… жүрөктөргө сөз берип Жан-дүйнөгө сайылам… Арча болуп өсүп алам. Карт тарыхтын барактары тепселип коюнума чачылган… Ийне болуп өсүп турат ал менде, көөнү сокур көрпенденин көкүрөгүн  тилгенге!.. Жогорудагы саптар Алтынай Темированын “Автопортрет – 2” аттуу ырына таандык. Автопортретинде көркөм чагылгандай, жашоо максаты, принциби СӨЗ өнөрүнө байырлап, адабият дүйнөсү менен алпурушкан калемгер ага башын сая, өмүрүн арнап, улуттук адабиятка ак кызмат өтөөдө. Бактыга жараша, Москвадан M.Горький атындагы Бүткүл дүйнөлүк адабият институтун бүтүрүп, дүйнөлүк адабият менен эрте таанышкан калемгердин толугу менен…..

Садык Алахан: Жер жөнүндө терме

“Жер жөнүндө терме” Райкан Шүкүрбековдун чыгармачылык тагдырында өзгөчө орунда турган термелеринин бири болуп “Жер жөнүндө терме” деп аталган чыгармасы эсептелет. Жогоруда биз “Жинди суу” жөнүндөгү сөзүбүздө суу темасы дүйнөнүн көптөгөн элдери сыяктуу эле кыргыз калкынын элдик оозеки чыгармачылыгында, кийинчерээк ырчылар поэзиясынын алдыңкы өкүлдөрүнүн чыгармаларында да кеңири  түрдө көркөм иликтөөгө алынып келгендиги тууралуу айрым бир конкрет мисалдардын негизинде айтып кеттик эле. Суу сыяктуу эле түбөлүктүү темалардын бири болуп Жер темасы эсептелет. Жер-Энени башкаларга окшобогон бөтөнчө бир бийик үн менен ырына кошкон Барпы менен Эшмамбет болуптур. Бул жашоодогу бардык нерсеге Эне болот толугу менен…..

Курсан Пакыр Чандеки: Жетилүүнүн белгиси

Жетилүүнүн белгиси Таланттуу акын Бектуруш Салгаманинин “Сагынып жашайм” аталыштагы китебинин алгачкы бетиндеги ыр “Таяк” деп аталат экен. “… Жыл бою не келбедим? – деп кадалып, карайм көздөн жаш, жүрөктөн кан агып. Былтыр эле өзү басчу шартылдап, калган экен апам таяк таянып.   Көзү нурсуз – карай берчү жолума, бели ийилип, чөгө түшкөн бою да. Басса-турса таяк – өбөк, жөлөгү, минтерлиги келбептир эч оюма.   –Мени төрөп, жууп, чоңойткон адамга, жарым кулач келген ушул таякча өбөк, жөлөк боло албаймбы? – деп сыздап, өзүмдү өзүм турам сөгүп, аяп да”. Ыр – троптун толугу менен…..

Эсенбай Нурушев: Бектуруш – синэстетик акын

Азыркы кезде акындар көп. Бектуруш алардан эмнеси менен айырмаланат, өзгөчөлөнөт? Биринчиден, Бектуруш – синэстетик акын. Синэстетика деген дүйнөнү өзүнчө кош кабылдоо, аралаш көрүү, туюу дегендик. Ушундай мыкты сапаттар таланттуу акындарда, айрым төкмө ырчыларда, туйгусу күчтүү сүрөтчүлөрдө болот. Өкүнүчкө карай, мындай изги сапаттар көпчүлүк калем кармагандарда жок, болсо да аз. Ал эми Бектурушта мындай чеберчилик күчтүү. Ал бир эле көрүнүштөн бир нече сүрөт, картинаны көрөт, жаратат. Ушуну синэстетика деп айтат, бул термин адабияттын теориясында дагы бар. “Тосордо” деген ырын мисалга тартам: “Чөккөн тоолор окшошот мис чөөгүнгө, чокуда кар агарат пил сөөгүндөй. толугу менен…..

Динара Асакеева: Залкар сынчынын чабыттуу тагдыры

Залкар сынчынын чабыттуу тагдыры… Бул тагдырбы – ким билсин?.. Менин тагдырыма залкар сынчы Кеңешбек Асаналиевдин “Адабий айкаш” мемуарын кол жазма түрүндө окуп, редакциялоо иши (2008-жыл) буйруган экен… Кандай болгон күндө да, ушундай чоң сынчынын: кыргыз адабиятынын тарыхы, теориясы боюнча алдына эч кимди чыгарбаган кашкѳй сынчы-адабиятчынын акыркы эмгеги, тактап айтканда, реквием чыгармасы “Адабий айкашты” редакциялап, ага редактор болуп калганыма сыймыктанам… Атактуу адабиятчынын жанында жүрүп, көптү үйрөнүп, илим жолуна аттанганым.., агайдын ѳзү айткандай, чыгармачылыгынын жыйынтыгы болгон эмгегин окуп калгандыгым.., ойлоп көрсөм, чындыгында – бул тагдыр экен… Редактор катары карап чыгууда мени алгач толугу менен…..

Кадыркул Даутов: Акындын акындыгы

Кыргыз эл жазуучусу Кадыркул Даутов көзү тирүү болгондо бүгүн 80 жашка толмок. Кадыркул Даутов 1940-жылы 10-сентябрда Алай районунун Үч-Төбө айылында туулган. 1961-жылы Токмок шаарындагы республикалык маданий агартуу окуу жайын, 1969-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетин бүтүргөн. 1970-1973-жылдары СССР Илимдер академиясынын М.Горький атындагы бүткүл дүйнөлүк адабият институтунун аспирантурасында окуган. 1973-жылы филология илимдери боюнча кандидаттык диссертациясын жактаган. 1973-жылы КСЭнин адабият жана искусство редакциясынын жетекчиси, 1974-1975-жылдары Кыргыз илимдер академиясынын тил жана адабият институтунда илимий кызматкер, 1976-1981-жылдары Кыргыз ССР Илимдер академиясынын тил жана адабият институтунун совет адабияты секторунун башчысы, 1983-жылдан СССРдин 50 жылдыгы атындагы толугу менен…..

Адабиятчы, сынчы Кадыркул Даутов дүйнөдөн өттү

Кыргыз адабияты оор жоготууга учурады. Кыргыз эл жазуучусу, белгилүү адабиятчы, сынчы, Кыргыз Республикасынын Улуттук жазуучулар союзунун мүчөсү, Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин профессору Кадыркул Даутов 28-июлда узакка созулган оорудан улам 80 жаш курагында дүйнөдөн кайтты. Кадыркул Даутов 1940-жылы 10-сентябрда Алай районунун Үч-Төбө айылында туулган. 1961-жылы Токмок шаарындагы республикалык маданий агартуу окуу жайын, 1969-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетин бүтүргөн. 1970-1973-жылдары СССР Илимдер академиясынын М.Горький атындагы бүткүл дүйнөлүк адабият институтунун аспирантурасында окуган. 1973-жылы филология илимдери боюнча кандидаттык диссертациясын жактаган. 1973-жылы КСЭнин адабият жана искусство редакциясынын жетекчиси, 1974-1975-жылдары Кыргыз илимдер академиясынын толугу менен…..