Акын Бурулкан Карагулова: “Поэзия мага Бурулкан Карагулова деген наам берди…”

Маектеш тууралуу маалымат: Бурулкан КАРАГУЛОВА – 1957-жылы 1-августта Кетмен-Төбө өрөөнүндө туулган. 1994-жылдан Кыргыз Улуттук Жазуучулар Союзунун мүчөсү. Тун жыйнагы 1989-жылы чыккан. ”Кыял кемеси”, “Көкүрөгүң жыттап алдым билгизбей”, ”Сүйүүңдү сүртүп кеттиң жүрөгүмө”, ”Селсаяк”, ”Токтогул көлү – көз жашым”, ”Бул дүйнө көркү чыгат сүйүү менен”, ”Мен сүйүүнүн доктору”, “Көздөгү жалын”, “Билик”, “ЛИРИКАЛАР” ыр жана проза жыйнактарынын автору. – Адатта аялзатынын жан дүйнөсү үлбүрөк келип, өзүнө окшогон уяң, назик ырларды жазат эмеспи, а сиздин ырларыңыздан белгилүү бир алкактарга, ченемдерге сыйбаган ээнбаштык, эркектерге мүнөздүү эрк, кайрат, кайра тартпаган өжөрдүк, көктүк сезилип турат. Бул мүнөз, толугу менен…..

Чолпонбек Абыкеев: Билип жүр (Чоң атанын мектеби)

       Улууларды урматтоо – кичүүлөрдүн парзы Ызаат кылуу Кадыр чоң ата небереси Назардан сурап калды; Уулум ызаат кылуу деген сөздүн маанисине түшүнөсүңбү? Назар компьютерде ойноп жаткан оюнун токтото коюп кичинеге  ойлонуп туруп чынын айтты. Жок, чоң ата ызаат кылуу дегенди түшүнбөйт экенмин. Чоң атасы күрсүнүп койду да сөзүн салмактуу баштады. – Балам анда угуп ал. Кулагыңа күмүш сырга. Кыргыздын айрым сөздөрү улам заман өзгөргөн сайын унутулуп баратат. Сөз менен кошо элибиздин  наркы да, салты да унутулуп баратат. Эгер ушул бойдон  көңүл бурбай кете берсек анда улуттук өзгөчөлүгүбүздөн айрылып башка толугу менен…..

Чолпон Орозалиева: Кумар (аңгеме)

Эртең боло турган жаш мугалимдердин сынагына даярданып, мектепте жан адам калбай калганына карабай өз аракетин тынымсыз көрүп аткан Гүлназдын оюн бир нерсе алагды кыла берди. Ал, көөдөнүнө батпай толуп-ташкан, качандыр бир кезде жактырган классташы жөнүндө көргөн акжолтой түшү эле. Ансыз да жүрөктө калган адамдын тагдыры, азыркы абалы ойлондуруп жүргөндө күтүүсүз жылт эткен жагымдуу учкун жан дүйнөсүнө батпай, кабарды токтоосуз ээсине жеткиргиси келди. Акыры бардык ишин таштады да, байкесине коңгуроо кылып, классташынын номурун сурады. – Алло, Бекзат, кандайсың? – Жакшы. Ким экен бул? – Мен, классташың Гүлназ. – Аа, – бир толугу менен…..

Нуржигит Кадырбеков: Калпак сыры

Үч кыз, бир уулу менен аялын таштап өзүнчө жашаганы айылга кетип калды.  Эмнеге анткени көп адам үчүн табышмак. Жубайы менен кер-мур айтышып катуу таарынышты бекен? Же айтылуу жазуучу Кубатбек Кердегейдин жолоюна түшүп каңылжарды жарган жытына мас боло магдырап барып конгон аарыны аягынан тартып андан ары өзүнө матырып кеткен жаңы сүзүлгөн балдай таттуу, бирок, түбү жок дүйнөнүн азгырыктарынан биротоло баш тартып, түйшүгүнө түкүрүп, кызыгына кол шилтеген кечилдей жалгыз баш жашоо кечирүүгө бел байлагандыр. Же эртели-кеч сүкүт чалып, зикир айтып, мындан ары рухун, акылын жана денесин толугу менен ибадатка арнаганы мемиреген тынчтыкка толугу менен…..

Абдыкерим Муратов: ОЧОК (аңгеме)

«Атам, ой, атам, ой!» – Көрүстөнгө баргандардын алдында үйгө келип алты эркек бир тууган бирдей өкүрүп түштүк. Ичкериден дагы бир туугандарыбыздын – төрт кыздын кошок аралаш ыйы биздин үнгө кошулуп, кыштакты жаңыртып, алыс-жакындагылардын жүрөк-жүлүнүн аралап өтүп жатты… Адатта мен, улуу баласы, атамды биздин айылдыктардын салты боюнча «ака» деп жүрсөм да, алтымыш жылдан бери «ата» деп айта албай келе жатсам да бул жолу «аталап» түштүм. Биринчи жолу «аталаганымды» эми келбес жайга кеткен маркум атам укпай калды… Аңырайып ачык турган дарбазадан кирерим менен эле, жаштуу көзүм менен атам отурчу чарпаяны[1] карадым. Азыр толугу менен…..

Элдияр Элчибек: Биздин үй

Төбөдөгү шыптан куюлуп аккан жаандын суусу кире бериштеги цемент тепкичти жыртып бүткөн экен. Сыры кеткен каалганын жанында аял кишинин чоӊ бут кийими, андан ылдый кичинекей баланын эки бут кийими эки жакта жатат. Мен ичимен токтоно албай «Биздин үй!» – дедим, ырсыйып күлүп: ортоӊку тиштерим да түшүп калган жана күлгөнүмдө, ошол тиши жок кемтиктен ышкырык үн чыгып турат. Бул мага аябай жакса керек. Кудум эле ушул үйдү жакшы көргөндөй! – Сиз ошондо акыркы жолу келдиӊизби? – деди жана мени ушул жерге жеткирип келген айдоочу жигит. Аны башка кардарлар күтүп турса да, толугу менен…..

«АЯЛДАН ГЕНИЙ ЧЫКПАЙТ…» же кыздар поэзиясынын табияты жөнүндө

Аялдар поэзиясы оор экенин, анын ичинде кыргыз аялдар поэзиясы андан да эки эсе оор экенин угуп, көрүп жүрөбүз. Себебин ар кайсы жоромолго тууралап коебуз. Филология илимдеринин доктору, акын Аида Эгембердиеванын 2003-жылы жазган бул  макаласы көптөгөн суроого жооп берчүдөй.   Дегеле поэтикалык чыгарманы эркек же аял жаратканын айырмалоо ким үчүн маанилүү? Анткени, ыр окуп жаткан окурман эң ириде аны ким жазгандыгына эмес, андагы айтылып жаткан ойдун, туюнтулган маанайдын, сезимдин канчалык чындыкка, табигыйлыкка коошкондугуна, мурункуларга салыштырганда канчалык өз алдынча болгондугуна, эмнени айтайын дегенине көңүл бурат эмеспи. Ошол ырдан өзүнүн көңүл-көйүндөгү бугуп жаткан толугу менен…..

Калемим азап- кайгымды көбүрөөк козгоп туруп алат

Акын деген алты ооз сөздү курап койбостон турмуш чындыгын чагылдырат эмеспи. Аны сыңары көкүрөгүнө көөнөрбөс ырларды камтыган акын Эрлан Жумагазиев менен болгон маек. — Акын акын болуш үчүн сөзсүз эле бирөөнө ашык болуш керекпи же ыр жазууга башка нерселер да түрткү бере алабы? — Жүрөктө сүйүү болбосо, ырдын жаралуусу да кыйын. Жаралса да ал — жасалма. Бул жердеги айтайын деген маселе сүйүү — ириде чыгармачылык жолун сүйүү. Ансыз акындын атылып чыгышы кыйын. Ошондой эле башка нерселерди да, (айталы, жаратылышты, Мекенди, эне- атаны деген сыяктуу) сүйө билүү кажет. Экинчиден, сезим кылдарын толугу менен…..

Акын, агартуучу жана маданий ишмер Нурманбетов Тынчтыкбек Асанкулович

Белгилүү акын, агартуучу жана маданий ишмер Нурманбетов Тынчтыкбек Таш-Көмүр шаарында 1953-жылы кенчинин үй-бүлөсүндө туулган. Эмгек жолун 1970-жылы Токтогул ГЭСинде курулушчу болуп иштеп баштаган. Кыргыз улуттук университетин 1976-жылы артыкчылык диплому менен аяктаган соң алыскы Чита областында аскердик кызмат өтөгөн. Аскерден кайтып келген соң жаштардын “Ленинчил жаш” гезитинде кабарчы, улук кабарчы, 1980-1987-жылдары республикалык “Мугалимдер газетасында” бөлүм башчы болуп иштеген. Педагогикалык алдыңкы тажрыйбаларды республиканын мугалимдерине кеңири тараткандыгы үчүн “Кыргыз Республикасынын эл агартуу отличниги” деген наамга татыктуу болгон. 1987-жылдан бери Кыргыз Өкмөтүнүн “Кырчын” (мурдагы “Жаш Ленинчи”) журналынын башкы редактору. Кыргыз улуттук журналистикасын өнүктүрүүгө кошкон толугу менен…..

Улукбек Омокеев: “Ыр жазып жатканда турмушту унута түшөм”

“…Кызыл жүз, тегерет бет, Жамандык көрө элек көп. Сабактан бир күн калса, Ыйлашкан чебелектеп”. Дал ушул “Биринчи курстун кыздары” аттуу ыры аркылуу Улукбек мырзаны тааныгам. Алгач терең ой жүгүрткөн, жашы 40-50нү чамалаган инсан го деп элестеткем. Себеби жазган макалаларын, ырын окуп калаар элем. Көрсө, адамга жан дили менен мамиле кылган бул акыныбыздын ырлары да жан дүйнөсүндөй таза, өзү болсо араң гана 30га чамалап калган адабият үчүн, эл-жер үчүн күйгөн инсан экен. Чындыгында эле коомго кайдыгер карабай, ар убак эмгектенген, терең ойлуу. Жакында “Ата-сүйүү” аттуу жыйнагы чыгып, ага утурлай Э.Эрматов атындагы толугу менен…..