Category: Дасмия

Элмира Ажыканова: Бала

Жазуучулар Союзу

Бала Кээде жалдырама тийгенсип олтуруп калат Бурма. Үйдө жалгыз калганда ушинтип нес болуп калчу болду. Бул чын эле анын тагдырыбы же узакка созулган түшпү? Айтор тумандын ичинде жүргөндөй. Баарысын  акыл менен билип турат дечи. Ооба, өлгөндүн артынан эч ким өлбөйт экен. Керек болсо өлгөндүн үстүнө көмгөн кылып, ачыкка чыга келген ачуу чындыкка да баш ийип макул болот экенсиң. Аттиң, өмүрдүн ушунчалык учкулдугун карасаң… Бурма менен Аскарбек кече эле таттуу арзышып, жаштыктын жаркыраган көчөсүндө кол кармашып жүрүшпөдү беле?! Айрылышаар күн келерин ким ойлоптур. Жылдар ушунчалык тез агыптыр. Он беш жыл он толугу менен…..

Генрих Дик: Тоодогу балык уулоо

Жазуучулар Союзу

Акын, жазуучу, драматург, котормочу, коомдук ишмер, Украинанын эл аралык адабият жана искусство академиясынын мүчөсү Геннадий Дик – биздин жердешибиз. Кыргызстандын Талас жергесинде Ленинполдо туулуп, Советтер Союзунун мектебинен өтүп, 1979-жылы Пермь мамлекеттик университетин аяктаган. Адвокат, юрист кеңешчи болгон. 1993-жылы Германияга көчүп кеткен. Учурда Германияда жашайт, китеп чыгарган чоң басмакананы жетектейт. Анын чыгармалары дүйнөнүн көп тилдерине которулуп, айрыкча орус окурмандары тарабынан жакшы кабылданган. Көп макалалар жазылып, изилдөөлөр жүргөн. Айрыкча анын “Күмөндүү немис (Немец под вопросом)” китеби улуттук аң-сезим, өзүн-өзү таануу, адам тагдыры жаатында катмарланган түрдүү ойлорду камтыйт. Генрих Дик Тоодогу балык уулоо толугу менен…..

Ризван Исмаилова: “Куштар дагы эки-экиден учушат, ушуну такыр эсиңден чыгарба!”

Жазуучулар Союзу

“Куштар дагы эки-экиден учушат, ушуну такыр эсиңден чыгарба!” (“Августтун сегизинде” деген аңгемени окугандан кийинки ойлор) Аңгеме чакан болгону менен аябагандай түйшүктүү жанр. Көлөмү кичине же чоңдугуна карабайт, ички пайдубалындагы топурак, кум, таш, цемент ж.б. курулуш материалдары сыяктуу жана кандай устанын колунан чыкканы баалангандай, аңгеменин композициясына, тилине, баяндоо манерасына эң башкысы жазуучунун жеке стилине байланышат. Анын сюжетинен, композициялык түзүлүшүнөн алынган маани-маңыз жана идеясын ар бир окурман өзүнчө кабылдайт, өз алдынча чечмелейт. Жазуучу жана журналист Алимжан Алибековдун калеминен чыккан кызыктуу аңгемелерин социалдык тармактан окуп жүрөбүз. Айрыкча анын “Августтун сегизинде” аттуу аңгемеси окурманды толугу менен…..

Исамидин уулу Бектурали: Жүрөгү түшкөн эшек

Жазуучулар Союзу

Жүрөгү түшкөн эшек Ал учурда мен кичинекей бала элем. Атам менен ар күнү талаага жумушка барам. Бизде машина жок болчу, бирок элдин көбү темир тулпарга ээ болгон. Күрөңүнөн келген эшегибиз бар, кээ бир машинага караганда жакшы жумуш аткарат. Моюн тарабында өзгөчө белги жайгашкан, ошол жерге колуңду тийгизип эле койсоң болду, алдында эмне экенине карабай кубалап тиштей берет, бирок анын пайдасы көп тийди. Талаага уйларды айдап жөнөгөн учурда колуңа таяктын кажети жок, болгону эшектин мойнуна кол тийгизсең эле болду, баарын өзү жайгарат. Бала экениме карабай: “Эшектин да акылдуусу болобу?”- деп таң толугу менен…..

Миргуль Текешова: Р.Шүкүрбеков жана Ч.Айтматов: орток идеялык-эстетикалык табылгалар

Жазуучулар Союзу

Райкан Шүкүрбековдун 110 жылдыгына Чыңгыз Айтматовдун 95 жылдыгына арналат Р.Шүкүрбеков жана Ч.Айтматов: орток идеялык-эстетикалык табылгалар Биринчиси белгилүү акын-сатирик, экинчиси жазуучу-философ, ортолорунда орток эмне болушу мүмкүн деген суроо туулары бышык. Бирок талант сыры ошондо тура, курч чыгармачылык туюм, эрк, көрөгөчтүк, жасалмалуулуктан алыс турмуштун таза сүрөтү, мына ушул нерселер орток болушу толук мүмкүн. Р.Шүкүрбеков адам турмушуна жат, нравалык-этикалык түшүнүктөргө сыйбаган, коомдогу терс көрүнүштөрдү мыскылдап, келекелеп, аллегориялуу, каймана мааниде, кээде ачык эле шылдың-сатира менен чагылдырган, же поэзиянын учкул кайрыктары, чагылгандай курч учкундары менен тартылып өткөн турмуш картиналары, Ч.Айтматовдо кара сөздүн кубаты менен ташка толугу менен…..

Курманбек Абакиров: Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп)

Жазуучулар Союзу

Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп) Келгенинен кеткени тез, жыргалы менен таттуулугу дегеле бүтпөй калгансыган жаркын жана жарык бул дүйнөдө ар бир пенде аздыр-көптүр өзүнүн өмүрлүк вазийпасын «пешенеге жазылган» дегендей түркүн-түркүн шартта өтөйт. Адамдык парз-вазийпа канчалык байсалдуу, кайтарымдуу болгонун ошол адам өзү деле терең аңдап-биле бербей, ага бааны чөйрө гана берет да, өмүрдүн кайда өткөнү эмес, кандай өткөнү, же өтүп жатканы, коомго канчалык жакшылыгы менен алынганы анын накта нарк-баркы катары чыгат. Ошол сыңары, өзү башка жерден, башка улуттан болсо да, толгон-токой себептерден, ириде өздүк ишениминен улам башка бир элдин толугу менен…..

Курманбек Абакиров: Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп)

Жазуучулар Союзу

Чабыттуу жолдо (жазуучу Мирзохалим Каримовдун чыгармачылыгына сереп) Келгенинен кеткени тез, жыргалы менен таттуулугу дегеле бүтпөй калгансыган жаркын жана жарык бул дүйнөдө ар бир пенде аздыр-көптүр өзүнүн өмүрлүк вазийпасын «пешенеге жазылган» дегендей түркүн-түркүн шартта өтөйт. Адамдык парз-вазийпа канчалык байсалдуу, кайтарымдуу болгонун ошол адам өзү деле терең аңдап-биле бербей, ага бааны чөйрө гана берет да, өмүрдүн кайда өткөнү эмес, кандай өткөнү, же өтүп жатканы, коомго канчалык жакшылыгы менен алынганы анын накта нарк-баркы катары чыгат. Ошол сыңары, өзү башка жерден, башка улуттан болсо да, толгон-токой себептерден, ириде өздүк ишениминен улам башка бир элдин толугу менен…..

Кыял Тажиева: Жөргөмүш

Жазуучулар Союзу

Жөргөмүш (сатиралык драма) Катышуучулар: Жөргөмүш Теребел – кумурскалардын командири Капен – оппозиционер Чебелек Куни Айкын Бадырак Командир – “Кудай бар” командасынын командири. Үмүт Топук Чымын Чиркей Кумурскалар 1-көшөгө Сахнада кумурскалардын уясын чагылдырган дөбөчө. Ал эми жогору, бийик жакта толгон ай формасындагы алма илинип турат. Алманын бир тарабы чирип калгандай киргилт күрөң түстө. Ал эми бир тарабы кыпкызыл түстө. Сахнада канатын жайып бир периште айланып жүрөт. Кадр сыртындагы периштенин үнү: Бул өмүр өзү кандай ажайып эле! Кандай ырахаттуу эле! Бирок жер бетиндеги тирүү жандар аны өздөрү татаалдантып алышты! Бул жашоону ким толугу менен…..

Рюноскэ Акутагава: Эне

Жазуучулар Союзу

Эне Күзгү баарын көрсөтөт эмеспи. Мына ушул бурчта турган күзгүдөн кадимки шанхай мейманканасынын экинчи кабатындагы бөлмө дыкат жыйналып коюлгандыгын байкоого болот – дубалдары европалык ыкма менен сырдалган болсо, полуна жапон ыкмасынын негизинде бойро[1] төшөлгөн. Көгүлтүр түстөгү дубалдарына дагы бойро илинип коюлган. Күзгүдөн дагы бир элести – сокмо согуп, күзгүгө аркасын салып отурган аялдын элесин көрүүгө болот. Айдалысын жаап турган суйдаң кара чачынын арасынан үстүнө кийип отурган кимоносу агарат. Дубал артынан угулуп жаткан ымыркай баланын ыңаалап ыйлаганы болбосо, бөлмө ичи кулак-мурун кескендей жымжырт. Баса, ошол жымжырттыкта баланын ыйлаганынан сырткары, тыным билбей толугу менен…..

Байтемир Асаналиев: Китепкөй бала

Жазуучулар Союзу

Бул эмне? Ар нерсени көрсөтүп: “Бул эмне?” деп сурай берет. Аздан-аздан Актанга, Акыл кирип жатат, демек.   Ат Куйрук, Көкүл, Жалы бар, Адамга дос жаныбар. Атты, бөбөк, таанып ал! Бала кезден ат минип, Көнүккүлө баарыңар!   Ойлоном Эртең менен ойгоном, Эмне иш жасайм? – Ойлоном… Жардам берем Апама, Жагат анан ойногон.   Жаз келгенде Көк шиберде чалкамдан Көктү карап жатамын. Учуп өтөт турналар, Бузбай бир да катарын. Мемиретет күн нуру, Мээриминдей апамдын.   Жай Жай мезгили келгенде, Жайнады гүлдөр бүт жерде. Көпөлөктү “кон-кон” – деп, Бөбөктөр ойнойт күн кечке.   толугу менен…..