Tag: Р.Шүкүрбеков

Миргуль Текешова: Р.Шүкүрбеков жана Ч.Айтматов: орток идеялык-эстетикалык табылгалар

Жазуучулар Союзу

Райкан Шүкүрбековдун 110 жылдыгына Чыңгыз Айтматовдун 95 жылдыгына арналат Р.Шүкүрбеков жана Ч.Айтматов: орток идеялык-эстетикалык табылгалар Биринчиси белгилүү акын-сатирик, экинчиси жазуучу-философ, ортолорунда орток эмне болушу мүмкүн деген суроо туулары бышык. Бирок талант сыры ошондо тура, курч чыгармачылык туюм, эрк, көрөгөчтүк, жасалмалуулуктан алыс турмуштун таза сүрөтү, мына ушул нерселер орток болушу толук мүмкүн. Р.Шүкүрбеков адам турмушуна жат, нравалык-этикалык түшүнүктөргө сыйбаган, коомдогу терс көрүнүштөрдү мыскылдап, келекелеп, аллегориялуу, каймана мааниде, кээде ачык эле шылдың-сатира менен чагылдырган, же поэзиянын учкул кайрыктары, чагылгандай курч учкундары менен тартылып өткөн турмуш картиналары, Ч.Айтматовдо кара сөздүн кубаты менен ташка толугу менен…..

Садык Алахан: “Декада жөнүндө сөз”

Жазуучулар Союзу

Улуттук жазуучулар союзунун көркөм-адабий сын боюнча секциясынын жетекчиси, адабиятчы Садык Алахандын залкар акын Райкан Шүкүрбековдун термелери тууралуу жазылган эмгегинин акыркы бөлүгү болгон “Декада жөнүндө сөз” деген 9-макаласын жарыялайбыз. Албетте, Райкан Шүкүрбековдун калктын калың катмарына сиңип, чыныгы элдик чыгармалар болуп калган термелери жөнүндөгү эмгегин баштан аяк биздин “adabiyat. kg” сайтыбызга сунуш кылганы үчүн адабиятчы агабызга терең ыразычылыгыбызды билдиребиз жана улуу акындын көөнөрбөс көркөм мурастары улам кийинки муундун адабиятчылары тарабынан кайра-кайра окула берет деген үмүттөбүз. “Декада жөнүндө сөз” Р.Шүкүрбековдун таланты нукура элдик талант болгондугу баарыбызга маалым. Акын калтырган адабий мурасы элибиздин көөнөрбөс толугу менен…..

Садык Алахан: Жер жөнүндө терме

Жазуучулар Союзу

“Жер жөнүндө терме” Райкан Шүкүрбековдун чыгармачылык тагдырында өзгөчө орунда турган термелеринин бири болуп “Жер жөнүндө терме” деп аталган чыгармасы эсептелет. Жогоруда биз “Жинди суу” жөнүндөгү сөзүбүздө суу темасы дүйнөнүн көптөгөн элдери сыяктуу эле кыргыз калкынын элдик оозеки чыгармачылыгында, кийинчерээк ырчылар поэзиясынын алдыңкы өкүлдөрүнүн чыгармаларында да кеңири  түрдө көркөм иликтөөгө алынып келгендиги тууралуу айрым бир конкрет мисалдардын негизинде айтып кеттик эле. Суу сыяктуу эле түбөлүктүү темалардын бири болуп Жер темасы эсептелет. Жер-Энени башкаларга окшобогон бөтөнчө бир бийик үн менен ырына кошкон Барпы менен Эшмамбет болуптур. Бул жашоодогу бардык нерсеге Эне болот толугу менен…..

Садык Алахан: Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү (“Жинди суу”)

Жазуучулар Союзу

Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү (4-макала, “Жинди суу”) Залкар акындын аталган жанрдагы экинчи чыгармасы болуп атактуу «Жинди суу» аттуу термеси эсептелет. Суу темасы дүйнөлүк поэзияда бөтөнчө бир бийик пафос менен көркөм иликтенип келе жаткан түбөлүктүү темалардын бири. Бу дүйнө жаралган алгачкы субстанциялардын негизгилеринин бири катары саналуу менен суу дүйнө элдеринин баарысынын көркөм адабиятында тээ алмустактан бери ар түрдүү өңүттө ырга кошулуп келет. Байыркы Вавилон менен Египетте суу табияттагы Адам акылы жетпеген кереметтүү сырлардын бири катары сүрөттөлүп берилсе, андан кийинки грек жана Рим мифологиясында да сууга өзгөчө орун толугу менен…..

Садык Алахан: Р.Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү

Жазуучулар Союзу

Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү (2-макала) Мына ошентип, Р.Шүкүрбековдун «Аралаш төкмө» деп аталган термесинин шарттуу түрдөгү биринчи бөлүмчөсүнүн башталышынан биз киришүү бөлүмчөсүндө айтылган «калп айтпоо», «чынчыл болуу» деген дидактикалык ойлордун ырааттуу улантылышына эмес, тескерисинче, элдик төкмөлүк өнөрдө өзгөчө кеңири колдонулуп келген калп жанрынын чукугандай ишке тартылышын, ушундан улам окуянын, автордук баяндоонун андан аркы өнүгүшү таптакыр башкача нукта өнүгүп, ушул олтурган адамды, окурманды алда немедей психологиялык абалга алып келгенине күбө болдук. Ырасында эле «калп айтпоо», «чынчыл болуу» жөнүндөгү насият ойлордон кийин: О, баягы жылы эшекчен Айга чыгып келгенмин, толугу менен…..

Садык Алахан: Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү

Жазуучулар Союзу

Урматтуу окурмандар, биз бүгүндөн баштап филология илимдеринин доктору, Кыргыз улуттук жазуучулар союзунун адабий көркөм сын боюнча секциясынын башчысы Садык Алахандын залкар акын Райкан Шүкүрбековдун термелери жөнүндөгү макалалар түрмөгүн жарыялай баштайбыз. Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү (1-макала) Классик акыныбыз Райкан Шүкүрбековдун термелерин улуттук адабиятыбыздагы бул жанрды жаңы баскычка көтөргөн көркөм туундулар катары караганыбыз оң. Фактынын өзү да бул ойду далилдеп турат. Акындын «Аралаш төкмө», «Жинди суу», «Рахмат койчу, чабанга», «Жер жөнүндө терме», «Аялдар жөнүндө сөз», «Декада жөнүндө сөз», «Насыят-терме» деген термелери бул жанрдын классикалык үлгүлөрүнөн болуп калгандыгын эч толугу менен…..