Category: Сын

А.Токтогулов: Поэзияга коюлган талап эч качан жеңил болгон эмес

Жазуучулар Союзу

Поэзияга мамиле 1972-жылы «Кыргызстан» жана «Мектеп» басмалары «Поэзия күнү», «Учкун», «Темир канат» аттуу поэтикалык үч альманах чыгарды. Бул үчѳѳнѳ кыргыз поэзиясынын айтылуу ѳкүлдѳрүнѳн тартып эң жаш авторлоруна чейин киргизилди. Башкача айтканда үч жыйнак азыркы кыргыз поэзиясынын ал-абалын, негизги тенденцияларын, мүнѳздүү ийгилик-кемчиликтерин толук болбосо да кадимкидей чагылдырып турат. Кыргыз поэзиясынын азыркы бийиктиги үчүн биз баарыдан мурда фольклордук ой жүгүртүүдѳн реалистик жазманын магистралдык жолуна карай алгачкы кадам шилтеген, профессионалдык адабияттын ыкмаларын, методдорун, кѳркѳм каражаттарын алгачкылардан болуп ѳздѳштүрүшкѳн, кыргыз адабий тилин ѳз колдору менен калыптандырган жана калыптандырып келе жаткан, бүткүл ѳмүрүндѳ граждандык бийик толугу менен…..

А.Токтогулов: Көркөм сөз милдети

Жазуучулар Союзу

Көркөм сөз милдети Акын өзүндө чыгармачылык концепциясын иштеп чыгып, системага салып, анан кайсы предметке болбосун ошол көркөм ой жүгүртүүсүнүн бийиктигинен мамиле этмейинче, өзүнүн эстетикалык маданиятын көтөрмөйүнчө, сөздү кадырлап, сөз менен тынымсыз иштемейинче чыгармалары майда темалуулуктан, эпигончулуктан, жалган новаторлуктан кутула албасы бышык. Мына ушундан улам эстетикалык маданияты жеткилеӊ окурмандарды ыргагы бирин – эки жылт эте түшкөн саптар, тышкы эффект кызыктырбайт. Сап дегенди тапса болот, атайын ыр жазууну кесип кылган, беш-алты жыйнагы чыккан адамдарда андай тышкы көрүнүшү жалтыраган, жылмакай, кооз сөз тизмектери көп эле кезигет. Мындай ырлар “жалп” этип күйүп, кайра өчкөн толугу менен…..

Кеңешбек Асаналиев “Китеп кумары”

Жазуучулар Союзу

Китептин түгөнгүс асыл-наркы жөнүндөгү ушул жөпжөнөкөй, бирок эң бир таза айтылган чындыкка башкалар эрте жетсе жеткендир, мен өзүм кечигип, өтө эле кечигип жеттим. Бала кезимен бир тууган Гриммдердин, Ханс Кристиан Андерсендин жомокторун окуп, Пушкин менен Лермонтовду жаттап чоңоюп, жетилген үй-бүлөдө төрөлгөн жокмун. Бул жарык дүйнөдө Гомер менен Данте, Сервантес менен Шекспир, Лев Толстой менен Федор Достоевский бар экенин кадыресе эрезеге жетип, Кыргыз пединституттун тил жана адабият бөлүмүндө окуп жүргөнүмдө зорго билдим. Маселен, Аргентинанын улуу жазуучусу Хорхе Луис Борхес “бейишти мен китепканага окшоштурам” деп жазганы бар. Бул салыштыруу түк бекеринен чыкпаптыр. толугу менен…..

Китеп кумары

Жазуучулар Союзу

Орус жазуучусу Л.Н.Андреевдин “эгер адам баласына тагдыр буйруп, Кудай болуп калса, анда анын “ордо тагы китеп болмок” деген сөзү бар экен. Жаратылышта, дүйнөдө ушундай сөз бар экенин, ал турмак ушул ойду жараткан Л.Н.Андреев аттуу орус жазуучусу бар экенин, кийинчерээк, өтө эле кийинчерээк, билдим. Кокусунан эле Москвалык “Книга” басмасынан 1981-жылы жарыкка чыккан “Турмуш жана китеп” деген афоризмдердин, учкул сөздөрдүн чакан жыйнагын барактап отуруп, ушул фразага чукулунан кездешип калдым. Адегенде мени күтүлбөгөндөй таң калтырганы бул афоризмдин адам менен кудайды бир катарга коюп, салыштырганы болду. Адам менен Кудайды бир катарга коюу, чынында эле толугу менен…..

«АЯЛДАН ГЕНИЙ ЧЫКПАЙТ…» же кыздар поэзиясынын табияты жөнүндө

Жазуучулар Союзу

Аялдар поэзиясы оор экенин, анын ичинде кыргыз аялдар поэзиясы андан да эки эсе оор экенин угуп, көрүп жүрөбүз. Себебин ар кайсы жоромолго тууралап коебуз. Филология илимдеринин доктору, акын Аида Эгембердиеванын 2003-жылы жазган бул  макаласы көптөгөн суроого жооп берчүдөй.   Дегеле поэтикалык чыгарманы эркек же аял жаратканын айырмалоо ким үчүн маанилүү? Анткени, ыр окуп жаткан окурман эң ириде аны ким жазгандыгына эмес, андагы айтылып жаткан ойдун, туюнтулган маанайдын, сезимдин канчалык чындыкка, табигыйлыкка коошкондугуна, мурункуларга салыштырганда канчалык өз алдынча болгондугуна, эмнени айтайын дегенине көңүл бурат эмеспи. Ошол ырдан өзүнүн көңүл-көйүндөгү бугуп жаткан толугу менен…..