Василий Шукшин: Эки кат

Эки кат Түшүнө туулган айылы кирди. Суу жээктеп бараткан экен. Бөгөткө келип жетет. Кулак-мурун кескендей жымжырттык. Айлана-чөйрөдө жан адам көрүнбөйт. Кыштак да жымжырт, бир да тирүү жан калбагансып. «Бул эмнеси — жан адам көрүнбөгөнү?» — түш көргөн адам аң-таң калды. Сууга таш ыргытты эле, үн чыгарбай чумкуп кетти. Чоң таш ыргытты эле, ал да үнсүз чөгүп жок болду. Адам коркуп кетти. «Бир-балээ болгон экен» — деген ой кылт эсине келди. Чочуп ойгонду… Уйкусу умачтай ачылды. Эскерип кирди. Айыл… Бопбоз үйлөр, чаңдуу көчөлөр, тосмонун жанындагы чалкан, кукулуктаган тооктор, ийрийген-муйруйган кашарлар. Айылдан толугу менен…..

Дархан Кыдырали: Үй

Үй (аңгеме) Кызуу жүргөн курулуш күздүн соңунда аяктап калды. Апасы айткан боюнча эски тамдын сынык жыгачына тийген жок. Калганынын бардыгын жаңылап, бышкан кызыл кирпичтен тизип, бийиктетип салды. Айланадан башкача көзгө көрүнүп, бой көтөрүп койкоюп тургансып имарат Көксуудагы эң кооз үйлөрдүн катарына кошулду. Күн-түн дебей эмгектенген Досбол жаңы конушка кирүүгө камынып жатканда күтүүсүздөн көңүл чөктүргөн окуяга туш болду. Жаңы үйгө көчүүгө камданып, буюмдарын жыйнаштыра баштаганда апасы: -Менин буюмдарым ушул жакта эле кала берсин,-дегенде Досбол чок басып алгандай чочуй түштү: -Кандайча? Сиз ошондо?…. -Ооба. Мен ушул үйдө эле кала берейин. -Жеңе! -Эч толугу менен…..

Шарль Перро: Өтүкчөн мышык

Шарль Перро (1628-1703) Өтүкчөн мышык Тегирменчи өзүнүн үч баласына тегирменди, эшекти жана мышыкты мураска калтырды. Бир туугандар дароо эле атасынын мурастарын бөлүштүрүүгө киришишти: улуусу өзүнө тегирменди, ортончусу эшекти, ал эми кичүүсү мышыкты алды. Кичүү баласы өзүнө мышык тийгенге аябай эле капа болду. –Байкелерим тың жашап кетишери талашсыз, – деди ал. – Ал эми мен өзүмдүн мышыгымды союп жеп, терисинен кол кап тиге турган болсом, ачкадан өлөрүм анык. Мышык бул сөздөрдү укса да, шек билдирбестен, минтип айтты: –Сен капа болбо, төрөм. Андан көрө, мага мешок жана токойду аралап басканга жарагыдай өтүк толугу менен…..

Генрих Дик: Тоодогу балык уулоо

Акын, жазуучу, драматург, котормочу, коомдук ишмер, Украинанын эл аралык адабият жана искусство академиясынын мүчөсү Геннадий Дик – биздин жердешибиз. Кыргызстандын Талас жергесинде Ленинполдо туулуп, Советтер Союзунун мектебинен өтүп, 1979-жылы Пермь мамлекеттик университетин аяктаган. Адвокат, юрист кеңешчи болгон. 1993-жылы Германияга көчүп кеткен. Учурда Германияда жашайт, китеп чыгарган чоң басмакананы жетектейт. Анын чыгармалары дүйнөнүн көп тилдерине которулуп, айрыкча орус окурмандары тарабынан жакшы кабылданган. Көп макалалар жазылып, изилдөөлөр жүргөн. Айрыкча анын “Күмөндүү немис (Немец под вопросом)” китеби улуттук аң-сезим, өзүн-өзү таануу, адам тагдыры жаатында катмарланган түрдүү ойлорду камтыйт. Генрих Дик Тоодогу балык уулоо толугу менен…..

Рюноскэ Акутагава: Эне

Эне Күзгү баарын көрсөтөт эмеспи. Мына ушул бурчта турган күзгүдөн кадимки шанхай мейманканасынын экинчи кабатындагы бөлмө дыкат жыйналып коюлгандыгын байкоого болот – дубалдары европалык ыкма менен сырдалган болсо, полуна жапон ыкмасынын негизинде бойро[1] төшөлгөн. Көгүлтүр түстөгү дубалдарына дагы бойро илинип коюлган. Күзгүдөн дагы бир элести – сокмо согуп, күзгүгө аркасын салып отурган аялдын элесин көрүүгө болот. Айдалысын жаап турган суйдаң кара чачынын арасынан үстүнө кийип отурган кимоносу агарат. Дубал артынан угулуп жаткан ымыркай баланын ыңаалап ыйлаганы болбосо, бөлмө ичи кулак-мурун кескендей жымжырт. Баса, ошол жымжырттыкта баланын ыйлаганынан сырткары, тыным билбей толугу менен…..

Стефан Цвейг: Шахмат новелласы

Шахмат новелласы Нью-Йорктон Буэнос-Айреске каттоочу чоң пароход түн ортосунда жөнөй турган болуп, эл опур-топур. Топ ичинде аркы-терки жөөлөшүп, узатып чыккандар жүрөт. Каскеткаларын чекеге кыйшайта кийген телеграф чабармандары жүргүнчүлөрдү фамилияларынан чакырышып, гүл кармап, жүк көтөрүп өтүп жатышат. Кызыга карашкан балдар трапта өйдө-төмөн чуркашат. Кеменин оркестри тынымсыз күү чалат. Досум экөөбүз опур-топурдан оолак, үстүңкү палубада турган элек. Аңгыча жаныбыздан магнийдин нуру эки-үч жолу жарк-журк этип калды. Кыязы жүргүнчүлөрдүн арасында атактуу бирөө бар окшойт, кетер алдында берген интервьюсу менен кошо сүрөтү да керек болуп калган го деп ойлодум. Досум ошол жакты карап: — толугу менен…..

Мадина Омарова: Бир ирет күз кечинде

Казак адабиятынан Бир ирет күз кечинде (аңгеме) Кыязы, жамгыр жаачудай. Асман бүркөк. Былтыр сынган колум сайгылаша баштады. Уютат да уютат. Жүрөгүм айланат. Таза абадан кана жуткум келип кетти. Үстүмө жемпиримди ыргыта салып, сыртка чыктым. Аякта бешик арабадагы наристелери менен Назира жана Марияш отурушуптур. Мен аларга келип кошулдум. –Чылым чексем эчтеке эмеспи? –Чеге бер, – деди Марияш, – баары бир машиналардын түтүнүн дем алыбатабыз! Мен сигаретимди күйгүзүп, терең сордум да, түтүндү тескери карай үйлөп койдум. Корообузда балдар арбын. Ызы-чуу. Күрү-күү. Эгер көпкө отуруп сырттан абай салсаң, жогеле дегенде бир жылмайта, атургай толугу менен…..

Анна Ахматова: Кой көздүү король

Кой көздүү король О чексиз кайгы, азаптуу бар бол! Көз жумду кечээ кой көздүү кароль.   Үп дагы, ысык күз кечи эле, Жолдошум айтты жосунсуз нерсе:   “Өлүптүр кече аң уулап жүрүп, Аң өзү аны алгандай күтүп.   Ханыша байкуш, жаш эле шордуу, Жүрөт дейт ыйлап, акмалап жолду.”   Деди да алып мүштөгүн кетти, Жумушка түнкү, бүтүрбөй кепти.   Ойготом жаткан кызымды уктап, Кой көзүн карайм мен үчүн кымбат.   Шуудурап сыртта дарактар айтат: “Каролсуз минтип калдыңбы, бейбак…”   * * * Өзгөлөрдү унуткандай мени да, «Унутам!» — деп бир толугу менен…..

Рубен Овсепян: Алтын базары

Армян адабиятынан Алтын базары Зергер чоңойтуп көрсөтчү лупаны оң көзүнө такап Микаэлдин шакегин шыкаалап, ортодо кыңылдап ырдагансыппы же келме келтиргени белгисиз, мурду менен дабыш чыгарып жатты. Күбүрөнүп ырдап жатат дейин десең обону билинбейт, келме келтирип жатат дейин десең сөзү тыңгылыктуу угулбайт. Жабык сол көзүнүн кирпиктери көпөлөктүн канатындай каккылап, анда-санда гана алтын базардагы аары ызылдагандай үндөрдүн зер буюмдар дүкөнүнүн айнек текчелерине шыңгыр этип тийген дабышы угулганда гана ачылып жатты. Зергер соодагер уламыштагы Арарат тоосунда жашаган жалгыз көздүү жыланга окшош эле. Жада калса анын чоңойткуч көз айнеги дагы мына азыр асманга ыргытканда толугу менен…..

Рашад Меджид: 10-сентябрь

Рашад Мусеиб оглу Меджидов – азербайжан жазуучусу, акын, публицист. 1964-жылы Карабахта (Азербайжандын Агджабедин району) туулган. Баку мамлекеттик университетинин журналистика факультетин бүтүргөн. “525-ciqəzet” популярдуу ежедневнигинин башкы редактору, Азербайжан жазуучулар союзунун төрагасынын орун басары. Азербайжан журналисттер союзунун Г.Зардаби сыйлыгынын, ТР.Рзы атындагы сыйлыктын лауреаты. 10-СЕНТЯБРЬ Госпиталдан чыгып өзүнүн эски «алтынчысына» карай жөнөдү. Машина мындан он беш жыл мурда, сексен алтынчы жылы, ал ошол убакта жөнөкөй инженер кезинде өз заводунда кезекке туруп сатып алынган. Эшигин ачып унаага отурду да, отургучтардын ортосунда жаткан «такси» деген көрсөткүчтү алып, автомобилдин үстүнө бекемдеп орнотуп койду. Госпиталда ал хирург менен сүйлөшкөн болчу. Ортончу кызына операция жасала турган болду. Ал буга чейин көптөгөн врачтарга барган, алардын баары бир добуштан операция үч толугу менен…..