Category: Интервью

Кожогелди Култегин: “Алайкунун кымызын Анкарада ичсең бар-рбы…”

adabiyat

“Алайкунун кымызын Анкарада ичсең бар-рбы…” -Кожогелди мырза, маегибизди жакшы жаңылыктан баштасак. Кечээ жакында Муратбек Рыскулов атындагы Нарын облустук музыкалык академиялык драма театры “Шыпыргы өмүр” аттуу поэмаңдын негизинде спектакль коюп, ага Анкарадан ат арытып барып, өзүң катышканыңды окудук. Сурайын дегеним, адамга бир гана жолу берилүүчү өмүр – “асыл өмүр”, “баа жеткис өмүр”, “кымбат өмүр” деп сыпатталчу эле. Сен аны “шыпыргы өмүр” деп паска урганыңдын себеби эмнеде? -Оболу мен акын катары Туу менен Шыпыргыда кандайдыр бир окшоштук ассоциациясы, ошол эле кезде кандайдыр бир каршылаштык ассоциациясы бар экенин байкаган элем. Туу бийикке, көккө толугу менен…..

“МАНАС ДУХтун” духундагы маек

adabiyat

2020-жылдын 6-ноябрында саат 11:00дө “Манас” жана Чыңгыз Айтматов улуттук академиясында (Бишкек шаары, Раззаков көчөсү 8/1, 8/2 (Ж.Бөкөнбаев көчөсүнүн кесилишинде) Жедигер Саалайдын жаңы “МАНАС ДУХ” китебинин бет ачары болот. Буга байланыштуу автордун Айнура Майрамбек кызы менен болгон маегин назарыңыздарга тартуулайбыз:   Айнура:  – Жедигер агай, жаңы китебиңиздин чыгышы менен куттуктайм! Бир эле учурда Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун Конституциялык палатасынын судья-катчысы жана ошол эле учурда чыгармачылыгыңызды таштабай кошо ала жүргөнүңүз чынында мактоого арзыйт. Китепти колго алганда эле көп окурмандын суроосу “Эмне үчүн “МАНАС ДУХ”?  “Дух” деген сөздү нукура кыргыз тилинде жазса болот толугу менен…..

Нурлан КАЛЫБЕКОВ, КР Улуттук жазуучулар союзунун төрагасы: «Саясат – бийлик, бийлик – акча, акча – жакшы жашоо деген түшүнүк калыптанып калды»

adabiyat

– Отуз жылдан бери не деген замандарды, не деген опурталдуу окуяларды башыбыздан өткөрдүк. Кыргыз адабияты ушунун баарын чагылдырып бере албай жаткансыйт? – Ооба, коомду чагылдырып жазган мыкты роман болобу, повесть, аңгеме болобу, классикалык үлгүдөгү чыгармалар жокко эсе болуп жатат. Атуулдук ырлар, замандын оош-кыйышына болгон ички протесттер жазылып, поэзияжанры өз жүзүн көрсөтүп келе жатканы менен кара сөз жанры аксап калды. Ал тургай ушул чакчалекей заманды чагылдырчу сатира жанры таптакыр жоголду. – Бул кризистин себеби эмне? – Мунун себеби келип эле каражатка такалат. Мисалы, таланттуулардын көбү азыр чыгармачылыкты хобби катары пайдаланып, баш-оту толугу менен…..

Алик Акималиев: Менде генийликтин жерпайы бала чагыман эле бар болчу.

adabiyat

Эч жасалмасы жок, турган-турпаты менен акын Алик Акималиевдин ар бир маеги окурманды өзүнө тартып алат. Окуган сайын окугуң келет. Аттиң, көзү тирүү болгондо дагы далай кызыктуу маектерине, ырларына күбө болот элек. 2011-жылы Мамат Сабыров менен кызыктуу маектешүү болгон экен. Окурмандардын эсине кайрадан бир салып коюуну туура көрдүк. Алик Акималиев: Менде генийликтин жерпайы бала чагыман эле бар болчу. -Алик, “Мен – ырдын падышасымын” деп айтып каласың. Үйдүн да падышасысыңбы? -Жок, үйдүн падышасы эмесмин. Эч бир акын үйгө падыша боло албайт. -Эмне үчүн? -Себеби, үйдө каныша бар да. Алар сени жеңип коюшкан. толугу менен…..

Айдарбек Сарманбетов: “Адабиятты булгабоо керек, жазган соң мыкты, жаңы чыгарма жазуу зарыл…”

adabiyat

Айдарбек Сарманбетов: “Адабиятты булгабоо керек, жазган соң мыкты, жаңы чыгарма жазуу зарыл…” adabiyat.kg сайты кат куржунуна келип түшкөн акын-жазуучулар менен болгон мыкты маектерди эскерүүлөрдү, окурмандарга тартуулап келет. Жазуучу, котормочу Айдарбек Сарманбетов агайыбыздан келген Олжобай Шакир менен болгон маегин окурмандарга сунуштайбыз. –Айдарбек байке, соңку жылдары абыдан өндүрүмдүү иштеп атат көрүнөсүз. Китептериңиз чыгып, чыгармаларыңыз башка тилдерге которулуп, өзүңүз да түрк тилдүү элдердин көрүнүктүү жазуучуларын кыргызчага оодарып, айтор, алыс-жакын боордош элдердин адабият өкүлдөрү менен тыкыс алака мамиле түзүүгө жасаган аракеттериңизге салабат. Кепти ошол жааттан баштап берсеңиз… -Ооба, көптөн бери ой багып жүргөн “Жанбүдөө” толугу менен…..

Айнагүл Базарбаева: “Ырды булуттун үстүндө олтуруп жазгым келет…”

adabiyat

Жан толгоо Акын жана журналист Айнагүл Базарбаева: “Ырды булуттун үстүндө олтуруп жазгым келет…” – Айнагүл, кыргыз поэзиясына 90-жылдардан кийин келген жаңы толкундун агымында сен да бар элең. Бирде көрүнүп, бирде көрүнбөгөн Саманчынын жолундай болуп кайда жүрөсүң? – Балким, адабият айдыңында көрүнүп-көрүнбөй жүрүшүм мүмкүн. Бирок, өз казанымда өзүм кайнап эле келатам. Бир кездери мамлекеттик кызматтарга да аралашып кеткенимди жашыра албайм. Саясат биз үчүн эмес экен. Ыр жазгандардын, дегеле чыгармачыл адамдын жан дүйнөсү эркин болуусу керектигин өзүң жакшы түшүнөсүң да. Ойлоп көрсөм, бизге окшогондорго гезитте, болгондо да же адабий же маданий гезитте толугу менен…..

Сейит Жетимишев: “Ажалдын да, мезгилдин да алы жетпеген нерсе – чыгарма”

adabiyat

Эл жазуучусунан эскирбеген дил маек   Айтылуу эки томдон турган “Эл арасында” романынын автору Сейит Жетимишев агай менен төмөнкүчө маек курганбыз. – Сиз Кудайга ишенесизби? – Кудайды бар деп да, жок деп да эч ким айталбайт. Бирок, мен өзүмчө ишенем. – Жашоодогу принцибиңиз кандай? – Табиятта кыпындай да калп жок, табият кызылдай чындык. Колумдан келишинче ошол табияттай жашайм. Демек, алымдын келишинче табияттагы чындыктай аракет кылам. – 2016-жыл “Маданият жана тарых жылы” деп жарыяланды. Буга сиздин мамилеңиз кандай? – Мамилем оң. Жакшы. – Мамилеңиз оң болсо, жакшы болсо, кандай ойлорго келдиңиз? толугу менен…..

Машайык Эргешов: “Атамды баладай таза бойдон кетти дешти…”

adabiyat

Өмүр бизден өтүп кетсе… Машайык Эргешов: “Атамды баладай таза бойдон кетти дешти…” Бөлүнсөк көз жашымсың, Ата Журтум, Ыр жазган дептериме тамчылаган. Туяктан жүрөк каны агып жаткан, Күлүккө окшоп кетем кансыраган – деген оттуу саптарды жазып, кыргыз адабиятынын асманында башкаларга окшобогон алоо саптары менен түбөлүктүү ордун тапкан акын Тургунбай Эргешовду кимдер билбейт. Кырчындай болгон 35 жаш курагында бул жарыкчылык менен кош айтышып, тирүүсүндө бир да китеби жарык көрбөстөн арманы ичинде кете берди. Бирок талант дегениң дат баспаган алтын сыяктуу. Акындын мурасын эл ичинен жыйнаган тун уулу Машайык “Булбулдардын тукуму аз” деген толугу менен…..

Кубатбек Жусубалиев: “Жалгыз учкан куш бийик учат”

adabiyat

“Жалгыз учкан куш бийик учат” (К.Жусубалиевдин бейнесине сүртүмдөр) Бул макаламды чыгармачылык дүйнөдө кайталангыс жолун тапкан жазуучу, ойчул жана инсан Кубатбек Жусубалиевдин 70 жылдыгына арнайм. Мен терең сыйлаган жазуучу жашаган Алайдагы Кердегей айылына мындан 5-6 жыл мурда атайылап аваз кылып барганда жазылган эле. Облустук гезиттен башка басма сөздө жарыялана элек. “Менин диним — Акыйкатты табышкан өлбөс адамдардын дини” Акыйкат жолуна түшүп, биз топурап бараткан көрпенделик турмушубуздан ат чабым алыстап кеткен улуу замандаштарыбыздын бири Кубатбек Жусубалиевдин (бул кишини азыр же жазуучу, же ойчул, же залкар инсан — кандай атаарыңды да билбейсиң) көбүбүзгө толугу менен…..

Аскаралы Ражабалиев: “Акындык өнөр жеңил “оокат” эмес”

adabiyat

Чыгармачылыгы элет жеринде, эл ичинде тамыр жайып, бутак-шактап көктөгөн жазуучу Аскаралы Ражабалиевдин “Бейиш төр” аталыштагы жыйнагы 2019-жылы жарык көрүп, адабият жана окурмандар чөйрөсүндө жакшы баага арзыды. Бул жыйнакка кирген аңгемелерде, повесттерде жана публицистикаларда өзү жашаган Баткен аймагынын табигый сулуулугун, бейиш төрүн, колориттүү жашоосун жана ажайып бай тилин даңазалай алыптыр. Жазуучу менен анын жаңы китеби жана жалпы чыгармачылыгы жөнүндө маек курдук.   -Аскаралы мырза, жазуучулук өнөргө кызыгууңуз кандайча ойгонгон? Канча жашыңызда колуңузга калем алгансыз? -Анда мен 7-класста окуучумун. Бир жолу колхоз китепканасынан Мукай Элебаевдин “Узак жол” аттуу китебин алып окуганым эсимде. толугу менен…..