Аман Нааматов: Жаңы короз

Жаңы короз –Түү-тү! Тү-тү-тү-тү! Ата жем бергени тоокторун чакырып жатты. Тооктор короонун аягында алма бактын ичинде жайылып жүрүшкөн эле. Эң алды болуп балтактап чоң кызыл короз чуркап келди. Өмүрүндө жем көрбөгөн эмедей жерге чачылган жүгөрүнү аябагандай ач көздүк менен шакылдата чокуп жеп жатты. Бул сугалактыгы менен мекияндары келгичекти чачылган жемдин бирин калтырбай терип койчудай. Атамдын ачуусу келип маңдайындагы корозду колунда кармап турган чөйчөгү менен бир койду. ‒Түт! Өлүп кет, өлүп кеткир! Мекияндарын күтпөй сукулдап!.. Кызыл короз жонуна тарс бир тийген чөйчөктөн чочуп какылыктап уча качты да, анан кайра эле тооктордун толугу менен…..

Бала менен сыйкырчы

Бàлà менен сыйкырчы Элдик жомок Илгери жалгыз уулу бар абышка-кемпирдин колундагы бирин-экин малын жут алып, күн көрүш өтө кыйын болуп, акыры ары карап ыйлап, бери карап күлүп, айласыздан баласын малайлыкка бериш үчүн шаарга барышат. Баланы алууга эч ким чыкпады. Арадан бир топ күн өттү. Күндөрдүн биринде абышка аябай чарчап, жол боюндагы төрт чарчы кара таштын үстүнө отуруп: –Өх-х! – деп үшкүрүндү эле, кайдан-жайдан экени белгисиз ак сакал карыя пайда боло калып: Мени эмнеге чакырдың!? – деп сурады. –Мен сени чакырган жокмун. Чарчаганымдан жөн эле үшкүрүндүм эле, – деген абышка тайсалдай толугу менен…..

Аман Нааматов: Куудул чымчык

Куудул чымчык Атам маңдайкы жашыл бетке кой жайып кеткен. Түш маалы. Максат экөөбүз атама суусундук алып артынан жөнөдүк. Көпкө бастык. Жайылган койлорду көрө албадык. Кыр ашып алыстап кетсе керек. Жанбоордоп келе жаттык. Айлана жымжырт. Аңгыча эле үстү жагыбыздан ышкырык угулду. Селт чоочуп жалт карадык. Эки-үч кызыл суурлар балталактап ийиндерине кире качышты. Башка эч нерсе көрүнбөдү. –Ким ышкырды? –Билбейм. –Жашынып калды го дейм?.. –Каякка жашынат. Бардыгы көрүнүп эле турбайбы. Чын эле… Түшүнбөй элеңдеп турабыз. Туура жагыбыздан кулун кишенеди. Жалт карадык. Эч нерсе көрүнбөйт. Таң калып бири-бирибизди карадык. Арт жагыбыздан ит кыңшылагандай толугу менен…..

Айдай Бекбоева: Үмүттүн тилеги

Үмүттүн тилеги Жети жашар Үмүт көмүрдүн кичинекей сыныгын алып дубалга сүрөт тартканды жакшы көрөт, сүрөт тартып жатып кыңылдап ырдап да калат. Ал сүрөттү кээде жүрөгүн сагыныч басканда гана тарта турган. Бул жолу ата-энесин кол кармаштырып, ал эми өзү энесинин колун бекем кармап бара жатканын тартты. Дал ушул сүрөттү бир нече жолу кайталаган. Апасынын жумшак, назик колдорун кармап өмүр бою ушул сүрөттө калгысы келчү. Алар жөнүндө элес-булас гана билет. Үмүт ата-энесинен ажырагандан кийин, бир боорукер айым багып алган. Ал үйдө Үмүт майда-чүйдө кызматты кылчу. Өз үй-бүлөсүнөн ажырагандан кийин биринчи жолу ушул толугу менен…..

Айдай Бекбоева: Акболуш

Акболуш Акболуш быйыл жети жашта. Анын күчүгү бар. Күчүгүнүн аты – Борсулдак. Экөө ынак достордон. Акболуш Борсулдагын ушундай жакшы көрөт дейсиң. Бакчадан келгенде күчүгү борсулдап үрүп, алдынан тосуп чыгат. Өзү тамак жегенде, сөзсүз Борсулдагы менен бөлүшкөндү унутпайт. Атасы жумуштан келе жатканда Акболушка кээде балмуздак ала келет. Борсулдагы балмуздагыңан мага да бөлүш дегендей, борс-борс үрүп калат, ал учурларда экөө эч кимге көрүнбөй кадимкидей бөлүшүп жешет. Акболуш өзүнүн бала кыялы менен атасынан күчүгүнө да балмуздак алып келүүнү суранган. Атасы да бул экөөбүздүн ортобуздагы “сыр” болсун деп убадалашышкан. Ошондуктан атасы кээде балмуздакты күчүгүнө толугу менен…..

Абзий Кыдыров: Кичинекей врач

Эмне үчүн төөнүн көзү чоң? Бак ичи салкын, көлөкө, Көңүлүн бурбай бөлөккө, Бар-жокту сурап Айнакан, Энесин кылды келеке.   Бакырайып төө турду, Байланып байтерекке. –Эмне үчүн төөнүн көзү чоң? Айтсаң, айтсаң, энеке.   –Кичинекей кезинде, Ыйлай берип молоюп, Мойну чыгып короюп, Көздөрү кеткен чоңоюп.   Көп ыйласаң сен дагы, Чоң болот көзүң чөйчөктөй. Ошон үчүн, берекем, Жөн жүргүнүң жаш төкпөй.   Оозун ачып, чоң төөнүн, Көздөрүн карап жайнаган. –Энеке, мен эч качан Ыйлабайм, – деди Айнакан.   Чатак Балдар, кулак салгыла, Баары болсун көңүлдө. Аңгеме айтам мен азыр Чатак бала толугу менен…..

Абдулазиз Мамбетбакиев: Асан менен Хасан

Асан менен Хасан Бар экен жок экен, ач экен ток экен, өткөн замандардын биринде Асан кембагал менен Хасан деген бай-манап болгон экен. Бир күнү Асан көчөдө бара жатса Хасан байдын ити чуркап чыгып Асандын аягын тиштеп алат. Ачуусу келген Асан итти таш менен урат, таш башына тиет да ит жан берет. Асандын бул кылган ишин көргөн Хасан бай казыга барып арызданат. Параланган казы ошол замат Асанды айдап келтирип тике тургузуп суракка алат: —Ой, чапаны тизесинен ашпаган неме! Сен эмне үчүн кыштагыбыздын урматтуу адамы Хасанбайдын итин күнөөсүз өлтүрдүң? —Мартабалуу казым! — толугу менен…..

Амангелди Мисиров: Тарбия издеген бала

Тарбия издеген бала Качан экенин ким билсин. Мындай бир окуя айтылып келет. Узак жолдо үч жолоочу бири-бирине кезигип калып бирге жол тартышат. Анын бирөөсү чачы агарып улгайып бара жаткан адам, экинчиси кермурут жигит эле. Үчүнчүсү болсо алардан бир топ жашы кичүү кичинекей бала экен. Жолдо баратып тиги эки киши бирдемелерди жашырып, шыбырашып сүйлөшө башташат. Бала алардын сөзүнө кулак түрбөй тез–тез алдыга басып кетет. Бир топ жол жүргөндөн кийин тиги экөө жол боюндагы жалгыз үйдүн ээсин чакырып, эшигин чертип көрүп, эч ким жооп бербеген үйгө кирип кетишет. Бала болсо аларды карагысы толугу менен…..

Исабек Токтогулов: Атан төөбү, же нарбы, Атын туура ким билет? (балдар үчүн)

Ташбака Саякатчы таш бака, Сахарага барыптыр. Чөлдөн ысык өтөт деп, “Чөйчөк” кийип алыптыр. Сайран куруп бир далай, Таң-тамаша салыптыр. Анан далай жылдан соң, Ал ташбака карыптыр. А “чөйчөгү” жонунан Түшпөс болуп калыптыр.   Кирпи Кичинекей кирпинин, Мурдун аары чагыптыр. Мына ошондон бери анын, Ичинде кек калыптыр. Дагы тийсе саям деп, Денесинин баарына, Найза кадап алыптыр!   Өрдөгүм Менин аппак өрдөгүм, Кургак жерге көнбөгүн. Айтса тилди албаган, Сендей тентек көрбөгөм. Гак-гаак, өрдөгүм!   Ай, апакай өрдөгүм, Мынча неге чөлдөдүң. Чыкпай жүргүн ичинен, Мен жасаган көлмөнүн. Гак-гаак, өрдөгүм!   Аң уулоо Кээде толугу менен…..

Аман Саспаев: Ууру

Ууру Колхоздун алма багына сакчы болуу милдетин алды да, Бөкөбай абышка бардык убактысын бакта өткөрүп калды. “Азыркы кишилер түшүнөт, кантип эле карасанатайлык кылып бир алма үчүн чарбактан секирсин? Мүшөктөн уурдоо жөнүндө ойлонуп да кажети жок. Балдар да мектепте окуп, тарбия алып жатышат, бул дүйнөнүн анык коргоочулары ошолор. Алар биз үчүн эмес, өзүлөрү үчүн коргошот. Анткени, биз – кары-картаңдар убакты келгенде тигилген алманы да таштап кете беребиз… Демек, эч ким да суук колун салбайт”, деп ойлонуучу Бөкөбай. Бирок бул ой чыныгы турмушка шайкеши барбы жокпу аны менен абышканын иши болгон жок. толугу менен…..