Category: Сын

Ризван Исмаилова: А.Ахматованын “Кой көз королу” котормочуларды эмнеге азгырат?

Жазуучулар Союзу

А.Ахматованын “Кой көз королу” котормочуларды эмнеге азгырат? Орус адабиятынын алтын доорунун өкүлдөрү: А.С.Пушкин, М.Ю.Лермонтов, Н.Гоголь, И.Тургенов, М.Салтыков-Шедрин, И.Крылов, А.Чехов, А.Гончаров, Ф.Достоевский, А.Грибоедов, Н.Карамзин жана башкалар адабият ааламына өздөрүнүн жамбыдай көркөм нарк сиңирилген көрктүү сарайларын тургузуп кетишкен. Орус адабиятынын күмүш доорунун ири өкүлдөрү да: Н.Гумилев, А.Ахматова, А.Блок, А.Белый, В.Брюсов, С.Есенин жана башка орус акын-жазуучулары символизмдин (өздөрүнөн мурунку улуу жана орто муундун) адабий аренадагы орду менен маанисин тереңдетип, жанр катары эсептештирди. Ал гана эмес, бир катар артыкчылыгы, табылгалары менен таң калтырып, алардын поэзиядагы өзгөчөлүгүн, кайталангыстыгын, алмашкыс ордун тастыкташкан. XX кылымдын башталышында орус толугу менен…..

Үмүт Култаева: Азыркы доор үнү М.Мамазаированын “Аймаран” романында

Жазуучулар Союзу

Азыркы доор үнү М.Мамазаированын “Аймаран” романында Эгемендик алып келген эркиндик менен бирге өзгөргөн доордун коомдук-саясий, экономикалык, нравалык кризиси улуттук адабияттын көркөм аянтында жаңы горизонтту табигый түрдө көрсөтүп, көркөм сөз өнөрүндө жаңы темалардын жаралышы табигый көрүнүш го. Жаңы доорду чагылдырган адабият – жаңы доор адабияты атала баштады. Бул багытта биздин улуттук адабиятта болуп жаткан өзгөрүүлөр боюнча жазуучу, аналитик адабиятчылардын бири М.Апышовдун “Жаңы доор жана жаңылануу зарылдыгы” аттуу макаласы 2008-жылы жарык көргөнүнө карабастан, бул олуттуу тема боюнча оңдуу сөз уланган жок. А бирок бир системадан экинчи системага өткөн кезде жаңы жол оңой толугу менен…..

Үмүт Култаева: Адабиятка ак кызмат

Жазуучулар Союзу

Адабиятка ак кызмат (Алтынай Темированын чыгармачылыгына абай салганда) Жаа огундай себеленем мезгилге! Жаа огундай… жүрөктөргө сөз берип Жан-дүйнөгө сайылам… Арча болуп өсүп алам. Карт тарыхтын барактары тепселип коюнума чачылган… Ийне болуп өсүп турат ал менде, көөнү сокур көрпенденин көкүрөгүн  тилгенге!.. Жогорудагы саптар Алтынай Темированын “Автопортрет – 2” аттуу ырына таандык. Автопортретинде көркөм чагылгандай, жашоо максаты, принциби СӨЗ өнөрүнө байырлап, адабият дүйнөсү менен алпурушкан калемгер ага башын сая, өмүрүн арнап, улуттук адабиятка ак кызмат өтөөдө. Бактыга жараша, Москвадан M.Горький атындагы Бүткүл дүйнөлүк адабият институтун бүтүрүп, дүйнөлүк адабият менен эрте таанышкан калемгердин толугу менен…..

Үмүт Култаева: Жүрөк менен сырдашуу…

Жазуучулар Союзу

Жүрөк менен сырдашуу… (Н.Өмүрбаеванын «Бейтааныш бекет» ырлар жыйнагын барактаганда) Азыркы кыргыз поэзиясы тууралуу кеп козголсо, эгемен жылдарында «үйүрү» менен келип, келечегинен үмүттөндүргөн таланттуу жаш калемгерлердин тобун атоого болот. Алардын арасында Нуриза Өмүрбаева да бар. «Бир тоголок кар» ыры менен балалыктын жаңы ойгонгон наристе сезимин поэтикалуу чагылдырып, адабий коомчулукка поэзиядагы жылдыздуу жүзүн көрсөтө алган акын ырды жеңил-желпи жамактата коюудан алыс. Поэзияга болгон жоопкерчиликти сезгениненби, же М.Горький атындагы жогорку окуу жайынан адабий даярдыктан өткөндүгүнөнбү Нуриза аз жазат, бирок жүрөгүнөн өткөрүп жазат. Акындын бул сапаты айрыкча жакында жарык көргөн «Бейтааныш бекет» (Б.:Улуу Тоолор, толугу менен…..

Арууке Нурбекова: Салижан Жигитовдун “Жаңырык” ыр жыйнагына адабий сереп

Жазуучулар Союзу

Салижан Жигитовдун ырлары азыркы жаштардын көзү менен Салижан Жигитовдун “Жаңырык” ыр жыйнагына адабий сереп Алым Токтомушев кезинде мындай деген экен: “Сакенин ушул сакадай бою сары алтын жыйнагына бетачар жазам деген ой үч уктасам түшүмө кирген эмес. Башка бирөөлөр жазат деп элестетпегем да. Негедир а киши башкаларга гана жазса жарашчудай сезип алыпмын”. Анын сыңарындай, адабият дүйнөсү менен жаңы гана таанышып келе жаткан 4-курстун студенти үчүн бүтүндөй түрк адабият аренасына өзүнүн кылган ишинин майын чыгарган профессионал адабиятчы, сөзмөр, чындыкты так кесе сүйлөгөн реалист, юморист, акын жана жазуучу, драматург, чебер котормочу, кошоматы жок толугу менен…..

Аскар Медетов: Мезгил канатындагы поэзия

Жазуучулар Союзу

Мезгил канатындагы поэзия Кыргыз адабиятында чоң таланттар учурунда бааланбайт. Нукура поэзиянын бийик үлгүлөрүн жараткан А.Осмонов, О.Султанов, Т.Мукановдордун чыгармачылык тагдыры мунун айкын далили. Поэзиянын бул үч залкарынын көркөм дүйнөсү, поэтикалык казынасы толугу менен изилдене элек, чети оюлган жок. Белгилүү акын Өмүрбек Тиллебаевдин чыгармачылыгы да ушундай тагдырга туш болду. Анын курбалдаш калемдештери эл акыны, эмгек сиңирген ишмер наамдарын алышты, томдуктарын чыгарып жатышат, сыйлыктарга ээ болушту. Бирок Өмүрбек андай сый-урматка бөлөнгөн жок. Анткени кыргыз коомунда наамды да, сыйлыкты да чуркаган алат, татыктуулардын эмгегин калыс баалап, “татыктуу” деп наам, сыйлык ыйгаруу чанда бир көрүнүш, толугу менен…..

Ризван Исмаилова: Көкүрөктү бошоткуң келсе, көрүстөнгө бар…

Жазуучулар Союзу

Көкүрөктү бошоткуң келсе, көрүстөнгө бар…  (Б.Усубалиевдин “Чымчыктар сайрап жатат…” деген аңгемесин окугандан кийинки ойлор) Экинчи макала Түркиялык атактуу жазуучу, Нобель сыйлыгынын лауреаты Орхан Памук: “Быть писателем-это значит заставить сказать читателя:” “Я тоже хотел сказать это, но не мог бы выразит так просто” деп айткандай, ачуу чындыкты айткан жеңил эмес. Аны ыгы менен айтканды билген, жеткире алган да чеберчилик. Айтмакчы, О.Памукту Ата-мекениндегилер жактыра беришпейт, жаман көрүшөт, анткени анын чыгармаларында акыйкатты көзгө сайып көрсөткөн, чыркыраган чындыкка тике караганга аргасыз моюн сундурган даремет күчтүү. Чебер сүрөткер Бейшенбай Усубалиевдин “Зоока” деген чыгармалар жыйнагында өзгөчө бир таасирдеги, толугу менен…..

Ризван Исмаилова: “Зоокага” адабий экскурс же “уялгандан деле адам өлбөйт окшойт”

Жазуучулар Союзу

Китепке пикир “Зоокага” адабий экскурс же “уялгандан деле адам өлбөйт окшойт” Биринчи макала Кыргыз адабиятында өткөн, мурунку жана азыркы муундун акын- жазуучуларынын жеке стилин кененирээк, тереңирээк талдоо маселеси эмнегедир аксап келет. Адабияттын алпы Ч.Айтматовду ар тараптуу изилденип жатат деген тыянакка таянганыбыз менен кара сөздүн чеберлери: Т.Сыдыкбеков, А.Жакыпбеков, Т.Касымбеков, М.Гапаров жана башка бир топ жазуу стили, жазуу манерасы башкалардан асман менен жердей айырмаланып турган калемгерлердин индивидуалдуу стилин казып, керек болсо ар бир сөзүн талдап, таасири менен сиңимдүүлүгүн таразалап, көркөм өнөр ээлеринин жекелик өзгөчөлүгү менен бөтөнчөлүгүн кашкайта ачып берүү кечеңдеп жаткандай сезилет. толугу менен…..

Болотбек Таштаналиев: Жагымсыз обондор, жугумсуз тексттер

Жазуучулар Союзу

Жагымсыз обондор, жугумсуз тексттер Обон кулактан кирип, бойду алыш үчүн ырдын тексти: ыргактары, уйкаштыктары жана мазмуну кыш кынагандай көзгө болумдуу, логикалык жактан айныксыз, обон да ошого ажайып, кулакка толумдуу болушу керек. Обон менен текст бирин бири толуктап турганда, ал өлбөс-өчпөс болуп калышы ыктымал. Эгер бири эле элдир-селдир болсо, анда ал бир жолу колдонулуп, ыргытылган буюмга айланат. Эсил кайран Бөкөнбай Боркеев обондуу ырлардын тексттеринин ашмалтайлыгы: эсте кала турган ырыстуу ыр саптарынын жоктугу, алешемдиги тууралуу маселени кабыргасынан коюп, кыргыз обончуларынын арасынан саналуулары, же тагыраагы таланттуулары гана ырдын текстине маани беришерин, а орто толугу менен…..

Аскар Медетов: Сын жана адабият илиминин күйдүргү көйгөйлөрү

Жазуучулар Союзу

Сын жана адабият илиминин күйдүргү көйгөйлөрү  Бийлик тарабынан наам-даражалар акын-жазуучуларга чачыладай эле таратылып жатат, ошондой март мамиленин аркасында алган наамына корстон болуп, ырдан ыр курап, аңгемеден аңгеме чүргөп, эпигончулуктун эпкининен бошоно албай жүргөн бир эл жазуучусу “Менин чыгармаларыма илим докторлору, член-корлор, академиктер пикир айтпай жатпайбы, мени изилдебей жатышат” деп ортосаар чыгармаларын колко кылып, илимдин “каймактарына” дооматы бар экенин айтып, бир журналистке маек берип жатканын угуп отуруп таң калдым. Наамына чиренген бул жазуучу эми мындай бир карапайым калемгер кокус ал жөнүндө жаза тайып, сын пикир айтып калса, “Мен эл жазуучусу болсом, толугу менен…..