Китеп кумары

Орус жазуучусу Л.Н.Андреевдин “эгер адам баласына тагдыр буйруп, Кудай болуп калса, анда анын “ордо тагы китеп болмок” деген сөзү бар экен. Жаратылышта, дүйнөдө ушундай сөз бар экенин, ал турмак ушул ойду жараткан Л.Н.Андреев аттуу орус жазуучусу бар экенин, кийинчерээк, өтө эле кийинчерээк, билдим. Кокусунан эле Москвалык “Книга” басмасынан 1981-жылы жарыкка чыккан “Турмуш жана китеп” деген афоризмдердин, учкул сөздөрдүн чакан жыйнагын барактап отуруп, ушул фразага чукулунан кездешип калдым. Адегенде мени күтүлбөгөндөй таң калтырганы бул афоризмдин адам менен кудайды бир катарга коюп, салыштырганы болду. Адам менен Кудайды бир катарга коюу, чынында эле толугу менен…..

Адабий портрет

Кыргыз Республикасынын Эл акыны, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген ишмери, Кыргызстан Жазуучулар союзунун А.Осмонов атындагы  Республикалык  сыйлыгынын лауреаты Рамис Рыскулов 1934-жылы Сары-Өзөн Чүйдүн Москва районундагы Кызыл-Туу кыштагында 9-сентябрда  кызматкердин үй-бүлөсүндө жарык дүйнөгө келген. Атасынын кызмат абалына жараша алардын үй-бүлөсү Ош областынын Совет районуна караштуу Кара-Кулжадагы сактык кассанын башкаруучу кызматына ишке жөнөтүлөт. Болочок акын ал кезде төрт жашта экен. Ал Кара-Кулжа мектебине 1-класска окууга кирип, анда 3-класска чейин окуйт. Апасы Кыдыраалы кызы Уултай согуштун алдында, 1941-жылы  катуу оорудан каза болот. Атасы  өз ыктыяры менен согушка кетип кайтпай калат. Акындын эскерүүсү боюнча атасынан толугу менен…..

АЛЬБОМ

А.П. Чехов  АЛЬБОМ Катуурак шамал болсо кулап калчудай кейиптенген Кратеров деген титулдук кеңешчи алдыга бир кадам таштады да, Жмыховго бурулуп: Улуу даражалуум! Бизге көрсөткөн аталык камкордугуңуз жана узак жылдарга созулган башчылыгыңызды эске алып… Он жылдан ашык мөөнөткө созулган,-деп кошумчалай кетти Закусин. Ооба, он жылдан ашык убакытка созулган жылдарды эске алып, биз – cиздин кол алдыңызда иштегендер, биз үчүн салтанаттуу… мына ушундай… күнү сизге болгон терең урмат-сыйыбыздын белгиси катары, бардыгыбыздын сүрөтүбүз салынган мына бул альбомду белек кылуу менен дагы далай жылдар бою, кандай десем… көзүңүз өтүп кеткиче биз менен бирге болууңузду толугу менен…..

Жан кирет эгер өпсөм жансыз ташка, Талаадан, тоодон, түздөн кезигесиң.

Акын жана котормочу Т.Чакиевдин котормолорун окурмандарга сунуштайбыз. ГАЛАКТИОН ТАБИДЗЕ Көк тулпарлар Батыш тарап кызарып, күн уяга батарда, Закым болуп алдамчы, жарк-журк этет түнкү жээк! Калып үмүт катылып, ай талаага анан да, Ың-жыңы жок жымжырттык өкүм сүрүп эреркеп Үшүн алат жүрөктүн, аска-зоолор ичинде Күйүт болуп муз баскан жатасың сен чырагым. Умтулганың көк асман. Көз албайсың тигиле, Муңум күчтүү, муңаям, билем мезгил сынагын… Кайгы-муңду билбеген күн артынан, күн келет, Жалдан тартып аттардын шам кулагын жандырып. Кубат артып, эртеңки жашоом үчүн күч берет, Алуум керек демек мен суусунумду кандырып, Өтүп жаткан өмүргө. Көз толугу менен…..

АЯЛДАН ГЕНИЙ ЧЫГАТ ЭКЕН…

Айтылуу алтымышынчы-жетимишинчи жылдардын адабияты жөнүндө сөз кылуу кызык да, жооптуу дагы. “Кызыгы бул – жашоосун бүтүндөй ырга арнаган адабий муун өмүр тагдырында ырдан башка дагы үй, түйшүк, кызмат, үй-бүлө, мүлк, байлык, оокат деген нерселердин бар экенин анча аңдоос албай, ачкабы-токпу, карандай жанып, өздөрүнүн чакан мейкиндигин аалам менен айкалыштыра карап, батыш менен чыгышка бой созо, жарыкка тойбой, кооздук десе дүйнөнү чылк кызыл-тазыл элестеткен фанат болушкан. Көп окуп, көп изденип, көп жазып, которуп, талдап, эң активдүү аталгандар, бир курдай топ, “маңыздар” тобу Т.Муканов, К.Бейшебаев, М.Төлөмүшов, К.Ботояров, Р.Карагулова өңдүүлөр жетимишинчи жылдары университетти бүтүп, толугу менен…..

Акын Самидин Стамбеков:

  “Көкүрөгүндө ыры бар адам жер тандабайт, Бишкектен кетсем да, поэзиядан кеткен жокмун”   Самидин Стамбеков 1959-жылы 8-мартта Чаткал районундагы Каныш-Кыя кыштагында туулган. 1980-жылы Ош мамлекеттик педагогикалык институтунун филология факультетин бүтүргөн. Орто мектепте мугалим, директордун орун басары, директор болгон, райондук “Чаткал оттору” гезитинен баштап, республикалык, областтык газеталарда иштеген. 2008-жылдан бери карата Жалал-Абад областтык “Дил” гезитинин башкы редактору болуп иштеп келе жатат. “Алыстан жазылган каттар” (2002-ж.), “Самидиндин санаты” (2011-ж.), “Тирүүлүк – өзү көз ирмем” (2015-ж.) ыр жыйнактарынын автору, жыйырмадан ашык китептин редактору, медицина, биология багытындагы ондон ашык окуу китептеринин котормочусу. “Кыргыз толугу менен…..

Жазуучу Топчугүл Шайдуллаева:

“Мурза Гапаров Айгүл гүлү тууралуу угуп, ошол эле күнү Баткенге жөнөгүсү келген…”   – Топчугүл эже, ысымыңызды ырымдап коюшканбы. Сейрек кездешкен ысымдардан го? – Ооба, ырымдап коюшкан. Апам мени чилденин кычыраган суугунда төркүнүнө барып төрөгөн экен. Киндигимди өзү кескен тайэнем  мага ысым ыйгарууда көп деле ойлонбоптур. Кошуна жашаган Топчугүл аттуу көп балалуу, өнүп-өскөн, айылда кадыр-барктуу байбиченин атын неберем ушул  абысынымдай  болсун деген тилек менен коюп коюптур. – Кайсы элдин кызы болосуз? Балалыгыңыз айылда өткөн чыгар? Бала кезиңизде эмнелер эсиңизде калды? – Кичи мекеним Баткендин Кара-Булак айылы. Уруум – аваттын токмоктор толугу менен…..

Жазуучу Айчүрөк Макешова

  “Жазгандардын баары чыныгы жазуучу боло бербейт, Кудай талантты да тандалгандарга берет…”   – Айчүрөк эже, алган билимиңиз, тандаган кесибиңиз музыкант болуп туруп, кандай себептерден улам адабиятка аралашып калдыңыз? – Мектеп партасынан эле республикалык газета жана журналдарга, радиого ар кандай кабарларды жаза баштадым. Почточунун атчан караанын зарыгып карап, чыдамсыздык менен күтүп турар элем. Бир жолу класска врачтар медайым менен келишип, укол сайышып эмдешмек болушту. Классташым Жаныш парта астына жашынып, акырын жылып, сыртка чыгып кетти. Бирибиз да ал жөнүндө айткан жокпуз. Арадан көп өтпөй эмдетпей, уколдон качкан Жаныш ооруп калды. Ошондо толугу менен…..

Жазуучу Самсак Станалиев:

“Чыңгыз Айтматовду өлүмгө бере албадым” – Сизди окурман журтчулугу кыргыз интеллигенциясынын залкарлары жөнүндө көптөгөн адабий макалаларды, “Касым Тыныстанов (Чагылгандын көз жашы)”, Жоомарт Бөкөнбаев тууралуу “Жылдын эң узак күнү” өңдүү тарыхый-биографиялык романдарды жазган калемгер катары жакшы билишет. Жакында эле адамзаттын улуу жазуучусу Чыңгыз Айтматов жөнүндөгү “Акжарыктын айыкпаган сыныгы” деген роман трилогияңыз жарык көрдү. Чыңгыз Айтматовго, кыргыз эли үчүн касиеттүү адамдын өмүр жолуна, тагдыр-турмушуна кандайча кайрылып калдыңыз? Ички зарылдыктан уламбы же чыгармачылык тажрыйба себеп болдубу? – Ыракмат, алым жеткен, өз алдынча системалуу түрдө изилдеп жүргөн темаларымдын тегерегинде жазып келатам. Негизги каарманымдын тагдыр-турмушу, толугу менен…..

Акын Бектуруш САЛГАМАНИ

«Өз адамга айланды өгөй адам, өз атама айланды өгөй атам…»   ӨГӨЙ АТА ТУУРАЛУУ БАЛЛАДА Атам өлүп, армандуу бир жыл өтүп, алыскы бир айылга бардык көчүп. Калды-Аталап! -үкөм ал үйдүн ээсин, кетти апам да ал жакка бачым көнүп. Өгөй адам – мугалим мектептеги, өтө момун, сөөк-саактуу бой, келбети. –Ата! – дешке наяти оозум барбай, арман артып өтөт күн кербендери. Алтыдамын. Катырамоюн жагын, аткарылат айтканым, оюмдагым. -Алып кетем!–деп атам келүүчүдөй, айыл жактын караймын жолун дайым. -Базарды бир айланып келели!–деп, берди сатып мага коозвелосипед. Койгон болчу өз атам алып бербей, какшап, ыйлап толугу менен…..