Month: June 2021

Абзий Кыдыров: Кичинекей врач

adabiyat

Эмне үчүн төөнүн көзү чоң? Бак ичи салкын, көлөкө, Көңүлүн бурбай бөлөккө, Бар-жокту сурап Айнакан, Энесин кылды келеке.   Бакырайып төө турду, Байланып байтерекке. –Эмне үчүн төөнүн көзү чоң? Айтсаң, айтсаң, энеке.   –Кичинекей кезинде, Ыйлай берип молоюп, Мойну чыгып короюп, Көздөрү кеткен чоңоюп.   Көп ыйласаң сен дагы, Чоң болот көзүң чөйчөктөй. Ошон үчүн, берекем, Жөн жүргүнүң жаш төкпөй.   Оозун ачып, чоң төөнүн, Көздөрүн карап жайнаган. –Энеке, мен эч качан Ыйлабайм, – деди Айнакан.   Чатак Балдар, кулак салгыла, Баары болсун көңүлдө. Аңгеме айтам мен азыр Чатак бала толугу менен…..

Кеңеш Жусупов: Эне кудурети

adabiyat

Эне кудурети …Көрдүңүздөрбү, тигине, адатынча бүгүн да өрөөнгө кеткен жалгыз аяк жол менен Батма кыштакты көздөй келе жатат. Ат үстүндө сөөктөй катып, үн-сөздөн калган чүкөдөй кемпир… Ботом, чын эле эмне болгон Батмага? Өмүрүндө кабагын чытыбаган Батманы карагылачы! Демейде Батма башкача эле го!.. Жол боюндагы саздын жээги оттуу боло турган. Аты дайыма өзү эле жолдон кайрылып чөптөн аймап кирчү. Батма «мейли байкуш» деп, атынын чалганына маашыр ала, шамал ыргаган чиелердин жапырылышын кунт коё карап, бир азга ойлончу. Шар суунун тынчыбаган шоокуму дайым Батманын эрмеги, жер үстүндө сансыз суу көп го, ошонун толугу менен…..

Совет Урманбетов: Мен – сардармын, чындык – менин кылычым, Эки жолу жашагым бар – максат зор

adabiyat

Автордон Тиги ырлар – туңгуч учкун жалындары, Турмушка сезимимдин салымдары. Ичинде түтүн да бар чубалжыган, Кыпкызыл жалын эмес анын баары.   Ант ушул, айып этпе кысымымды: Кубултуп үн созоюн сызылыңкы, Эгерде назик, өздүк үн чыкпаса, Ырдабайм, сен да унуткун ысымымды!   Бүркүттөр Кырк кырды кыйры менен карап алып, Тумшугун туу чокуга кайрап алып, Жебедей атып чыгып асманына, Жебедей түшүп келет кайра барып.   Бүркүттөр тоодон учат. Бүркүттөр тоого конот.   Кудайга үнү жеткен бороондордон Аскалар уңулдашып озондогон, Өрт тийген жыландардай соймолоңдоп, Карлары колоттордун тозоңдогон.   Бүркүттөр зоого уялайт. Бүркүттөр зоодо толугу менен…..

Бактыгүл Көкөтаева: Сыртта жамгыр нөшөрлөгөн, төгүлгөн, Тышта тагдыр көрүнбөгөн, көрүнгөн

adabiyat

Бактыгүл Көкөтаева Нарындын Эки-Нарын айылында туулган. Ж.Баласагын атындагы Улуттук университеттин Кыргыз филология факультетин аяктаган. Учурда Бишкек шаарында жашайт. Бактыгүлдүн таланты ар тараптуу. Ыр да жазып, кээ биринин обонун да келиштирет. Поэзияга жоопкерчилик менен карап, ырын жазаарда миң толгонуп, анан гана кагазга түшүрөт. Жамгыр калсын эсимде Көктөм өткөн, көздөр чөккөн, Көңүлдөр жок баягы. Жаздагы өктөм, жашып төккөн, Жамгыр да жок андагы. Сезимдерим, эзилгеним… Сизге деле сезилген. Жаштыгыма, жан сырыма.   Жакын десем ким элең?.. Эми баары арман-кайгы, Болсо, болсун, болгондой. Сен да кеттиң кейибейин, Тагдыр балким, ошондой.   Эстегенде, кез келгенде, толугу менен…..

Жунай Мавлянов: Нан (аңгеме)

adabiyat

Нан (аңгеме) Мындан үч-төрт күн илгери Жаныбек жаңы таамил алма багынын бир четинде чычкан кулагындай бариктерин эртели-кеч жүргөн желге жалмалатып турчу жалгыз түп талдын көзүнө карабай, эки түз кадасын кыйган болучу. Кабыгын аарчып таштаганга тез кургаса керек, кечинде жакшылап чыңдалган эки кетменди аларга аштап кийгизди да, бүгүн күн али нурлуу жүзүн ааламга көрсөтө элек маалда, биринин артынан экинчисин удаа тамдын тебөсүнө ыргытты. Жан жыгачы күнгө күйүп, эскиси жеткен шатыга бут койгондо майланбаган арабанын күпчөгүндөй андан «кыйыч-кыйыч» эткен жагымсыз добуш чыгып турду. Белгилүү Бозбунун зааркы жели… Эрте менен кечинде ал тараптан толугу менен…..

Айгүл Узакова: Өкүнүчтү өзүм тандап алгансып, Мынча шайыр көздөр менен карадың

adabiyat

Акын Айгүл Узакова Ысык-Көл районундагы Бостери айылында 1951-жылы 26-апрелде туулган. 1976-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетин аяктаган. 1977–1980-жж. Кыргыз совет энциклопедиясында, 1981-жылдан «Мектеп» басмасында редактор болуп иштеген. Чыгармачылыгы студенттик жылдардан башталып, ырлары «Учкун», «Темир канат» альманахтарына, республикалык гезит-журналдарда жарыяланган. 1977-жылы жаш акындардын «Ала-Too поэзиясы» фестивалынын лауреаты, 1978-жылы Бүткүл союздук жаш акындардын Полтавада өткөн X фестивалынын катышуучусу болгон. А.Узакованын бир топ ырларына музыка жазылган. Айрым ырлары орус, украин, тажик тилдерине которулган. 1990-жылдан Кыргыз Республикасынын Улуттук Жазуучулар союзунун мүчөсү болгон. Чыгармачылыгы 70-жылдарга туура келген акын ошол мезгилдеги акын кыздардын жоон тобунун арасында толугу менен…..

Мар Байжиев: Желмогуз (аңгеме)

adabiyat

Желмогуз Бир окуяны эстесем, жүрөгүм шуу деп оозума тыгылат. Ошондо кантип жарылып кетпегенине азыр да таң калам. Иши кылып, кудай бир сактаган… Мындан көп жыл мурда Бейшембай деген агаларыбыз токол алды, Саткын досум экөөбүз тойго барып, тамаша көрүп, бозо ичип, колго суу куюп, табак тартып жүрдүк. Той таркады, конокторду узаттык, конуп калгандар да болду. –Кызмат кылган балдарга бирдеме калдыбы? Берсеңчи, Мистикан! – деп, Бейшембай абам байбичесине буюрду. –Көрөңгүлүк эле калды, аны да бригадыр уул менен балдырак акемин байбичесине ооз тийгизейин дедим эле… –Алып кел! – деп күрүлдөдү кызуу абабыз… Заматта толугу менен…..

Ал адабиятыбыздын башатында тургандардын бири

adabiyat

Учурдагы кыргыз адабиятын негиздөөчүлөрдүн бири, Кыргыз эл акыны, Токтогул сыйлыгынын ээси – Темиркул Үмөталиев. Ал өңдүү адабиятыбызды түптөгөндөрдү айта жүрүү парзыбыз. Молдодон окубай тамга тааныган Темиркулдун өз сабатсыздыгын жоюуга анын сезимталдыгы, зээндүүлүгү түрткү болгон. Ормотой байдын малын багып жүргөн мезгилинде, байдын балдарын молдо окутуп жаткан учурларда, Темиркул аларга жакындап, кулак салып, молдонун айткандарына кунт коюп, көргөн тамгаларды очоктон түшкөн оттун күлүнүн үстүнө чырпыктын учу менен жазып, өз алдынча далалат кылып жүрүп тамга таанып, акырындап жазма кагаздарды окуганга жетишкен. Ага Кудаяр хандын убагында Кокондон окуган, көптү көргөн, жашы жүзгө чыккан Сейиткул толугу менен…..

Бүгүн акын Турар Кожомбердиевдин туулган күнү.

adabiyat

Бүгүн акын Турар Кожомбердиевдин туулган күнү. Көзү тирүү болгондо 80 жашка чыкмак. Турар Кожомбердиев 1941-жылы 22-июнда Чүй облусунун Жайыл районуна караштуу Сары-Булак айылында туулган. 1966-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетин бүтүргөн. 1965–1966-жж. “Кыргызстан пионери” гезитинде адабий кызматкер, 1969-жылдан “Кыргызстан” басмасында редактор, 1976-жылдан Кыргыз ССРинин Маданият министрлигинин аппаратында иштеген. Т.Кожомбердиевдин чыгармачылык жолу 1959-жылы “Мугалимдер газетасына” жарыяланган “Мугалимге” аттуу алгачкы ыры менен башталган. Ошондон тартып анын ыр, поэмалары газета-журналдардын беттерине басыла баштайт. Т.Кожомбердиев республикабыздын бир нече жолку поэтикалык конкурстарынын жеңүүчүсү. Алгачкы ырлар жыйнагы 1961-жылы “Көлчүктөгү ай” деген ат менен жарык көргөн. Акындын толугу менен…..

Субайылда Абдыкадырова: Ак-Куулардын канатындай үлпүлдөп, Булут турат чокулардын учунда

adabiyat

Энелер Эр жигит энелерден ак бата алып, Каниет кылган жолго кетерде алыс, Ак дилден алкап элди чоң энелер, Кичүүгө улууга да бирдей калыс.   Эненин касиети жүрөт коштоп, Эстеген сайын сөзү жүрөк козгоп. Кыйындык башка түшсө жөлөк болот, Көрүнбөс көзгө сыйкыр күчкө окшоп.   Дзержинский бульварым Ойго салат Дзержинский бульварым, Сенде калды оттуу жаштык жылдарым. Кыялдантып толкундаткан ар убак, Өзүңсүңбү жазыла элек ырларым.   Барган сайын көзгө ысык сезилип, Сүйүүм артат эт жүрөгүм эзилип. Аллеяңдан өтсөм көңүл кубанат, Кызгалдактай кыз өмүрүм кезигип.   Канча жылдын жылуулугу катылып, Канча издер өткөн толугу менен…..