Tag: С.Алахан

Садык Алахан: Асанбек Стамовдун повесттери (экинчи макала)

Жазуучулар Союзу

Асанбек Стамовдун повесттери (экинчи макала) Эскертип кеткен бир чөйрөдөгү – чыгармачыл чөйрөдөгү – карама-каршылыктар соңку “Нөшөрдөн кийин” повестинин негизги конфликтилик мүнөзүн түзөт. Жаңы чыгармада адамдын ак дили менен төп келишкен ак эмгегинин өлбөстүгү, көөдөндөгү акактай болгон накта кишилик сезимди өмүрдө кездешчү ар кыл карасанатай иштер убактынча басынтып да коёру, чөктүрөөрү, бирок эч качан ага үстөмдүк кыла албастыгы, бир сөз менен айтканда, инсан затындагы асыл сапаттардын көөнөрбөстүгү жөнүндө сөз болуп, бул идея жазуучунун көз мерчеминде тура, изилдөө объектиси болгон сүрөтчүлөр чөйрөсүндөгү адамдардын өз ара мамилелеринде көркөм чагылдырылат. Чыгарманы “Чүй баяны” повестинин толугу менен…..

Садык Алахан: Асанбек Стамовдун повесттери

Жазуучулар Союзу

Асанбек Стамовдун повесттери (Биринчи макала) Кыргызстан Ленин комсомолу сыйлыгынын лауреаты жазуучу А.Стамов маданий чөйрөбүзгө өздөрүнчө бир толкун болуп келишкен М.Гапаров, К.Жусупов, К.Жусубалиев сыяктуу муундаш калемдештери менен бирге адабиятыбыздын каалгасын тээ алтымышынчы жылдардын башында какса да, анын чыныгы чыгармачылык жүзү, эстетикалык көркөм казынасынын (албетте, өз өлчөмүнө жараша) айрым учкундары бүгүнкү жетимишинчи жылдары өз келбетин көрсөтүп олтурат. Адабий сыныбызда белгиленип жүргөндөй анын чыгармачылык “көктөмү” деп аталып, болбосо А.Стамовдун көркөм изденүүсүндөгү “бурулуш” учур болуп эсептелген “Кеч күздө” повестинин жарыкка келиши менен, кыйыр түрдө айтканда, жазуучунун “мөмөлүү күзү” башталды. Бир топ адабий тыныгуудан кийин толугу менен…..

Садык Алахан: Илимге арналган айжаркын тагдыр

Жазуучулар Союзу

Илимге арналган айжаркын тагдыр Илим… Аял… “Илим – ийне менен кудук казгандай”… “Аял – үйдүн куту, очок ээси”… Билген кишиги илим кол жеткис бийик, өнүгүүнүн булагы да, Аял кол жеткис ыйык, жашоонун башаты эмеспи. Үйдүн куту, очок ээсинин ийне менен кудук казуусу, кол жеткис бийиктикке, өнүгүүнүн булагына кол жеткис ыйык, жашоонун башаты жетип турса… Бул нерсе чанда жолуга турган, өтө сейрек кездеше турган феноменалдуу көрүнүш эмеспи. Ал эми биздин Гүлбара Жалаловна Орозова дал мына ушундай сейрек учуроочу, феноменалдуу көрүнүштүн ээси. Ийне менен кудук казган үйдүн куту, очок ээси Гүлбара Орозова. толугу менен…..

Садык Алахан: “Манас” эпосунун Самар Мусаев агай тарабынан кара сөзгө айландырылышынын себептери жана өзгөчөлүктөрү

Жазуучулар Союзу

Адабиятчы, Кыргыз улуттук жазуучулар союзунун адабий көркөм сын боюнча секциясынын башчысы Садык Алахандын Улуу эпосубуздун кара сөзгө айландырылышынын оош-кыйыштары тууралуу жазылган макалалар түрмөгүн жарыялоону улантабыз. Бул ирет адабиятчынын “Манас” эпосун изилдөөгө бүт өмүрүн арнаган көрүнүктүү манас изилдөөчү Самар Мусаев агайбыздын илимий ишмердүүлүгүнүн жакшы бир барагы болуп калган “Манасты” кара сөзгө айлантып жазган китеби тууралуу макаласынын башталышын окурмандарыбызга сунуш кылмакчыбыз. “Манас” эпосунун Самар Мусаев агай тарабынан кара сөзгө айландырылышынын себептери жана өзгөчөлүктөрү (Үчүнчү макала) Дүйнөлүк фольклористиканын тарыхында окумуштуу-фольклористтер да өз элинин эпикалык туундуларын кара сөзгө айланткан учурлар кеңири кездешет. Мунун эң толугу менен…..

Садык Алахан: Семён Липкиндин “Айкөл Манас” повесть-жомогунда баяндоонун көп түрдүүлүгү

Жазуучулар Союзу

Семён Липкиндин “Айкөл Манас” повесть-жомогунда баяндоонун көп түрдүүлүгү (2-макала) Семён Липкиндин “Айкөл Манас” деп аталган романы улуу эпосубузду кара сөзгө айлантып кагаз бетине түшүрүүнүн алгачкы үлгүсү болуп эсептелет. Бул жумушту ишке ашырууда залкар калемгер прозанын ички мыйзам ченемдерин мүмкүн болушунча пайдаланууга аракет жасаган. Прозалык чыгармалардагы андай мыйзам ченемдүүлүктөрдүн бири –локанизм. Баарыга белгилүү болгондой, элдик эпос кылымдардан бери оозеки түрдө, болгондо да импровизация түрүндө жашап келгендиктен анда оозеки сүйлөө эрежелеринин бөтөнчөлүктөрү көбүрөөк сакталып, ошондон улам көбүртүп-жабыртып баяндоо басымдуулук кылган учурлар арбын кездешет. Мындай учурлар айрыкча жаратылыш көрүнүштөрүн, табият көркүн, жер, суулардын толугу менен…..

Садык Алахан: “Манас” эпосунун кара сөзгө айландырылышы. С.И.Липкиндин “Манас Великодушный” повести

Жазуучулар Союзу

Кыргыз улуттук жазуучулар союзу 1934-жылы түптөлгөн учурунан тартып калемгерлерибиз жараткан чыгармалар элдин калың катмарына жетсе экен деген аруу тилекти эң башкы озуйпасы катары эсептеп келет. Ушул максаттын ишке ашуусун көздөп Советтер Союзунун учурунда атактуу “Ала-Тоо” журналы менен атпай журт күтүп окуган “Кыргызстан маданияты” жумалыгын чыгарып келген. Эми минтип заман өзгөргөнүнөн, окурмандардын дээрлик көпчүлүгү электрондук маалымдоочу каражаттарга ык сала баштаганынан улам заманбап баарлашууга өтүп, adabiyat.kg сайтын уюштуруп, калемгерлерибиз жараткан көркөм дүйнөнү ушул сайт аркылуу элге жеткирип келет. Акыркы жылдары adabiyat.kg сайтыбыз окурмандарыбыздын кеңири катмарынын сүймөнчүгүнө айланып баратканын кубануу менен белгилегибиз келет. толугу менен…..

Р.Исмаилованын “Үнү каткан улар” китебинин бет ачары өттү

Жазуучулар Союзу

КР Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлигинин, КР Улуттук жазуучулар союзунун колдоосу менен А.Осмонов атындагы Кыргыз улуттук китепканасында жазуучу, публицист, адабиятчы Ризван Исмаилованын “Үнү каткан улар” аттуу китебинин бет ачары болуп өттү. Аталган иш-чарага КР Улуттук жазуучулар союзунун төрагасы Н.Калыбеков, КР Эл жазуучулары М.Абакиров, А.Жакшылыков, КР Эл акыны М.Мамазаирова, ф.и.д. Л.Үкүбаева, Б.Усубалиев, С.Алахан, ф.и.к. А.Медетов, Э.Нурушев, И.Болжурова, Ж.Саалаев ж.б. акын-жазуучулар, студенттер катышты. Р.Исмаилова 1961-жылы Ош облусунун Кара-Суу районундагы Савай айылында туулган. 1984-жылы Ош педагогикалык институтунун филология факультетин артыкчылык диплому менен бүтүрүп, ОшМУнун аспирантура бөлүмүн аяктаган. Ош облустук “Ош жаңырыгы” толугу менен…..

Садык Алахан: Алтындын алааматын айткан алтын мурас

Жазуучулар Союзу

Алтындын алааматын айткан алтын мурас Улуу калемгерибиз Чыңгыз Айтматовдун көзү өткөнүнө быйыл он үч жылдын жүзү болду. Улам мезгил өткөн сайын залкар жазуучунун улуулугу Ала-Тоонун ак муз баскан аскар-зоосундай болуп андар бетер асман тиреп, андан бетер көз жоосун ала шаңкайып көрүнө баштады. Улуунун улуулугунун, түбөлүк өлбөстүгүнүн бир белгиси ушунда – улам мезгил өткөн сайын бийиктей бергенинде – эмеспи… Бардык эле залкар калемгерлер сыяктуу Чыңгыз Айтматовдун артында да бүткөрүлбөй калган, бүтсө да кандайдыр бир себептерден улам окурман журтка тартууланбай жазуучунун өзүмдүк жеке корунда сакталып калган чыгармалары болбой коймок эмес. “Бүткөрүлбөй калган” толугу менен…..

“Кызыл учкундан” Улуттук жазуучулар союзуна чейинки жол”

Жазуучулар Союзу

Бүгүн Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинде КР Улуттук жазуучулар союзунун 85 жылдыгына карата “Кызыл учкундан” Улуттук жазуучулар союзуна чейинки жол”  аттуу илимий-практикалык конференция болуп өттү. Конференцияны КУУнун мамлекеттик тил боюнча проректору, жазуучулар союзунун адабий сын секциясынын башчысы, адабиятчы С.Алахан ачып, “Чыгармачыл уюмдагы тагдыр чечер окуялар” (ѳтүмүшү жана сабактары) деген темадагы баяндама жасады. “Таланттарды таптаган уюмдун кылымга тете жолу”, “Жазуучулар менен “Манас” эпосунун эриш түшкѳн тагдыры” темасындагы баяндамалардан соң жазуучулар жарыш сөзгө чыгып кыргыз адабиятынын учурдагы абалы, көйгөйлөрү жана чечүү жолдорун талкууга алышты. Мааракелик иш-чаралардын алкагында өтүп жаткан илимий-практикалык конференция мындан ары толугу менен…..