Эгемберди Эрматов: Сабырдуулук

Сабырдуулук * * * Кудай Тааланын токсон тогуз атынын бири – сабыр. Демек, сабырдуу болуу – актыкка жетүүчү жолду тандап алуу. Биз барга да, жокко да, ачка да, токко да сабыр-канаат кылуу менен адамдык аброюбузду түшүрбөй жүрүп ийгиликтерге жетишебиз. Бекеринен ата-бабаларыбыз: «Сабыр түбү сары алтын»,– деп айтпаган чыгар. Сабырдуу адам көп нерсеге жетишет. Оор басырыктуу, токтоо болот. Бирөөгө ойлонбой туруп сөз бербейт. Кызуукандыкка алдырбайт. Ушак-айың сөздөргө алынып кетпейт. Бирөөлөрдүн артынан кыянат сүйлөбөйт. Көп нерсеге кечиримдүү болот. * * * Сабыр күтпөй жашагандарды бесабыр, сабыры жоктор, сабырсыздар деп коюшат. Андайлар ар кандай кесепеттерге дуушар болушат. Кыял-жоругу жүрүп олтуруп жеңил толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Саади

Саади  * * * Саадини замандаштары: «Чыгыштын булбулу» – деп аташкан. Анткени анын казалдары өтө ыргактуу, музыкалуу келгендиктен калк арасында обонго салынып ырдалып, кеңири таралган. Ыры ырдалбаган бир дагы оюн-зоок, элдик майрамдар өткөн эмес. Казалдарынын негизги темасы эки ашыктын сүйүүсү. Оттуу сезимдерди шурудай тизген көркөмдүгү, кынтыгы жок чеберчилиги акынды эң бийик даражага көтөрүп турат. Анын кырк жашка чейинки жазган казалдары «Куллият» деген жыйнагына топтолгон. Бул китеп махабатка арналган улуу эстелик. «Азабым көрүп кош көңүл эгер карасаң, анда мен кантип жан дүйнөм жыргап жай табам? Күзгүдөн сулуу жүзүңдү тиктеп көрөсүң, түшүнгүн бирок ашыктар шорго толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Адабият институту

Адабият институту * * * Насип буйруп Москвадагы Адабият институтунда окуп калдым. Башка окуу жайларда кандай экендигин билбеймин, бизде жумасына бир күндү «чыгармачылык күн» деп койчу. Бул күнү жалаң семинарда бири-бирибиздин ырларыбызды талкуулап өткөрчүбүз. Кемчилдиктерибизди аябай бетке айтар элек. Ачуу сындарга чыдабай ыйлаган күндөрүбүз да болду. Мындан сырткары айына үч-төрт жолу шаардын театрларына кирүү үчүн ар бирибизге бекер билет таратып берчү. Кап, ошондо кийинчерээк драма жазарымды билсем, бир да билетимди күйгүзбөй спектаклдерге барып турмакмын. Ошондой болсо да шаардагы дээрлик бардык театрлардын босогосун аттап, чыгармачылык дем-илебин туюп калганыма азыр ичимен сыймыктанам. Көз алдыман Чоң театр, МХАТ, Пушкин, толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Тургунбай Эргешов жөнүндө

Тургунбай Эргешов Тургунбай Эргешов 1960–70-жылдары басма сөзгө жарыяланган ырлары менен өзүнүн акындык жүзүн көрсөткөн эле. Ошол учурда жалпы хордон анын үнү айырмаланып турчу. Ырларындагы өзгөчө курч саптар окурман катары мени өзүнө тартчу. Тубаса таланттуу акын экендигин адабий чөйрөдө айтып жүрүшчү. Алгачкы чыккан ырлары менен эле элдин назарына илинүү оңой-олтоң иш эмес. ***** Көзү тирүүсүндө бир дагы ыр китеби чыкпады. Буга, биринчиден, акындыктын жолун, тагдырын башкача түшүнүп алып ичимдиктин артынан кеткендиги тескери таасирин тийгизсе, экинчиден, ошол учурда басмада иштеген ичи тар, көралбас, таланттуунун жолун тоскон ортозаар акын сөрөйлөрдүн кесепетинен болду окшойт. Бир нече китептери басмаларда саргайып кезек күтүп жатып, акыры толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Жеймс Жойс жөнүндө

Жеймс Жойс ***** Дүйнөлүк адабияттын тарыхында чыгармалары жогорку математиканын сабактарындай татаалдашкан жазуучу Жеймс менен институтта окуп жүргөнүмдө тааныштым. Адегенде ага анча тишим өтпөдү. Ошого карабай көшөрүп улам-улам окуй бердим. «Эмнеге эле досторум ага тамшанып шилекейлери куюлат?» – деп ойлодум. Жойстун чыгармаларын иликтеген адабий, илимий эмгектерди таап окудум. Анын ыкмасын түшүнүүгө аракет жасадым. Ошондо гана «аң-сезим агымынын» сырлары ачыла баштады. «Сүрөтчүнүн жаш кездеги портрети» менен «Күн автопортретин тартып бүтө элек» деген эки чыгарманы салыштырып көрдүм. Ошондо Кубат Жусубалиевдин адабий башаты кайда жаткандыгын баамдадым. ***** Жойс дүйнөнүн миң сырдуу катмарын көркөм чыгармада чагылдырууга бел байлаган. Бир толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Сүкүт салуу

Сүкүт салуу ***** Адабиятка аралашып жүрүп сүкүт салганды үйрөндүм. Сүкүт салуу менин жан дүйнөмдү ыраатка кетирип, башаламан болгон ойлордон арылтып, «ички көзүмдүн» ачылышына, ушул көз ирмемди баалап, барктап кармап калууга жардам берди. Чаң- тополоң түшүп, ар кайсыл нерсени бирден чарпып жүргөн акылым сүкүттүн жардамы менен бир чекитке топтолуп, эркиме баш ийип калды. Сүкүт бул чыгармачылыкта жашоонун күрөө тамырын кармап калууга өбөлгө түзүп берчү улуу күч экендигине ишендим. ***** Жөнөкөй адамды акмакка айланткан, чыгармачыл адамды маңыз кылып койгон нерсе – маани-маңызын жакшылап түшүнүүгө чоло тийдирбей жаңырып келип жаткан ойлордун агымы. Адамдын толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Гарсия Федерико Лорка жөнүндө…

Лорка ***** Гарсия Федерико Лорка испан поэзиясынын жыйырманчы кылымдагы эң табышмактуу, эң сырдуу, эң музыкалдуу акыны. Анын поэзиясында чек билбеген фантазия, таң каларлык салыштыруулар, күтүлбөгөн эмоциялар ээн-эркин жашайт. Лорка элдик поэзиянын кыртышынан өнүп чыгып, бүткүл европалык жогорку деңгээлге жеткен. Поэзия сүйүүчүлөрүнүн кумирине айланган. ***** Чыныгы поэзиядан, элдин жүрөгүн ойготуп жан дүйнөсүнө канат берген поэзиядан тирандар өрттөн корккондой коркуп, аны жок кылууга, үнүн өчүрүүгө тынымсыз аракеттенишип келет. Ошон үчүн Испаниянын фашисттик режими жүрөгү лакылдап соккон Лорканы мыкаачылык менен атып өлтүрүшкөн. Бирок анын поэзиясын, акыйкатчыл тунук үнүн өлтүрө алышкан эмес. Поэзия менен толугу менен…..

Э.Эрматов атындагы III республикалык фестиваль Талас шаарында өтөт

Кыргыз Республикасынын Эл акыны Эгемберди Эрматовдун 70 жылдыгына карата жаш калемгерлердин Э.Эрматов атындагы республикалык III фестивалы Талас шаарында өтөт. Фестивалга катышуучуларды калыстар курамы конкурстук негизде тандап алат. Аталган фестиваль “Э.Эрматов” атындагы коомдук фонду тарабынан КР Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги, КР Улуттук жазуучулар союзу, КР Эл аралык “Нурборбор” чыгармачылык академиясы, “Жигер” чыгармачыл жаштар борборунун колдоосу менен 2017-жылдан бери эки жылда бир уюштурулуп келет.

Майрамыңыздар куттуу болсун!

Урматтуу асылзаада айымдар, майрамыңыздар куттуу болсун! 8-март Аялдардын эл аралык майрамы менен чын дилден куттук айтып, сиздерге бекем ден-соолук, бакубат жашоо каалайбыз. КРУЖС Башкармалыгы Байдылда Сарногоев Аял, аял Жалаң жакшы, жаманы жок аялдын, Жан жыргалы, жароокери адамдын. Турмуш көркү, дүнүйөнүн туткасы, Yйдүн куту, апакеси балаңдын. Жаман дебей, жакшы дедим баарысын, Акыйкаттап айтпайт дебе калысын. Кетирсе да бир ката эмес, миң ката, Кекээрлебей кечирип кой анысын. Аял, аял.., айтар сөзүм менин миң, Сенсиз секунд жашай албайт көрүндүм. Элжиретип эркелеген назыңа Эркек болбой, таш болсом да эрирмин. Өлүм парз го өкүмүнө көнөрмүн, толугу менен…..

Э.Эрматов: Кыз жатат Күнгө кактап денесин, оо! Эшилет кум жээкте. Деңиз туйлайт

* * * Турмушума кирдиң дагы шаардай, тынчымды алып түн уйкудан кетирдиң. Эшигимди ачып ийдиң шамалдай, тос-тополоң, астын-үстүн ичи үйдүн.   Ушул кечте күттүм, чырак өчпөдү. Кошунанын бөлмөсүндө музыка… Катып алып бербей койду түн сени, айланды да мен өтө албас сызыкка.   Күндө сени алып келген трамвай сен себинген атыр жытка мас болуп, Барат ана, күнөөкөрдөй араң, жай… бөлмө менин жүрөгүмдөй бош болуп.   * * * Сени менен жолугушуп капыстан, дирилдетип сезимимди өрттөдүм. Кызыл таңды, шүүдүрүмдө калып калган издерди, жана дагы кеч киргенде сенин кызыл жоолугуңдай удургушуп күйүп кеткен толугу менен…..