Омар Хайям: Рубаилер

Рубаилер

*****

Элдер мени ичкич дешет – ал ырас,

Ыймансыз деп жемелешет – ал ырас.

Эмне дешсе ошо дешсин, оңолбой,

Хайям бойдон каларлыгым – дагы ырас.

 

*****

Эй акмагым, бак даарыса мактанба,

Күрөш талбай кырсык чалып жатканда.

Теңир иши оор чыгар миң эсе,

Үйрөнбөчү, ага жалаа жапканга.

 

*****

Акылдуулар бука сааган сыңары,

Акылынын тийет дайым зыяны.

Бул мезгилде, акыл баасыз – чесноктой,

Акмактардын байып жаткан убагы.

 

*****

Мергенчилер ууга капкан салгандай,

Ал капканга өзү түшүп калгандай.

Бир кездеги Бахрам иччү жайларда,

Түлкү жүрөт, чөөлөр жүрөт ар кандай.

 

*****

Карыганча кулдук болсо абалың,

Билгин кийин бош, каңгырап каларың.

Өз, өзүңө ой жүгүртсөң болбойбу,

Кайдан келип, кайсы жакка барарың.

 

*****

Таңда ойгонгон Роза гүлүн карагын,

Жел желписе ачып жатат чанагын.

О Теңири! Ошол чанак көп өтпөй,

Ким ойлоптур кайра түшүп каларын.

 

*****

Бүт окулуп өмүрүмдүн китеби,

Муң каптады шаттык күндү кечээги.

Эсимде жок, такыр эске келбептир,

Жаштык мезгил куштай учуп кетери.

 

*****

Биз куурчакпыз, жаратканга баш уруп,

Ойноп берчү – баарын ишке ашырып.

Ошол оюн бүткөн кезде сахнадан,

Салып таштайт сандыгына жашырып.

 

*****

Караңгылык чүмкөп өмүр дегенди,

Ажал мыжыйт жүрөгүңү, денеңди.

Андай чакта: “Иш кандай – деп – биякта?”

Билбей турам кимге суроо берерди.

 

*****

Кетем мындан, ким бар экен жыргаган?

Эчтеме жок түбөлүктүү сынбаган.

Мен кеткенде, күлсө күлөр аркаман,

Миң жашайм деп ойлоп жүргөн бир жаман.

 

*****

Биз булакпыз ылай дагы, тунук да,

Кайгы, шаттык кенчи бизде, унутпа.

Дүйнө – күзгү, адам анда миң кырдуу,

Алсыз туруп, анан, чексиз улук да!

 

*****

О шарапчым, көрөлекмин сендейди,

Сага чейин болуп келгем мен дейди.

Биздин чөйчөк жасалгыча, бир ичип,

Жүрөктөрдү шарап менен эмдейли.

 

*****

Не кыласың бийлөөчүлөр катарын,

Айтар кеңеш: ичип, сүйүп жашагын.

Эгер билсең, кереги жок Кудайга,

Сенин мурут, менин мобул сакалым.

 

*****

Жакшы, жакшы көйнөгүңдүн бүтүнү,

Андан жакшы – болсо, нандын үзүмү.

Өмүр деген, бар байлыктан жогору,

Калганына керек жаба түкүрүү.

 

*****

Ар бир Роза, чыгып турган – өзөктөн,

Шүүдүрүмү сулуулардын көзү өткөн.

Биз таманга тепсеп жүргөн ар бир чөп,

Адам болчу жүрөгү курч, өзү өктөм.

 

*****

Бул дүнүйө Хайямды бек азгырды,

Гүл жайнатып жыпарына мас кылды.

Миң сактасаң мүрөк суусу түгөнөт,

Ошон үчүн байкагының чактыңды.

 

*****

О теңирим, адам жыргар үзүрдүн,

Акмактарга, баарын берип бүтүрдүң.

Акылдуулар үзүм нанга зар болсо,

Калыстыкка анда жаба түкүрдүм.

 

*****

Бүткүл өлкө: жакын, алыс жердеген,

Калат акыр, аралашып жер менен.

Сен падышам, өлбөймүн деп ойлобо,

Сага деле үч аттамдык жер белен.

 

*****

Бер шарапты, шат күлкүгө бөлөнүп,

Биз бейишти жер үстүнөн көрөлүк.

Жыттуу чөптөн түтөткүн да, күү черткин,

Ошол күүнүн деңизине чөгөлүк.

 

*****

Сүйүү – Күн го, эч өчпөгөн ыраңы,

Сүйүү деген – бейиш кушу сыңары.

Сен ошону нагыз сүйүү деп билгин,

Өлө билсе кимдин кетип чыдамы.

 

*****

Асман минтет, кулагыма шыбырап:

“Күнөө кылып, тилдейсиң ээ ар убак.

Эгер өзүм айлануумду башкарсам,

Жок болмокмун басып жүрбөй саруулап”.

 

*****

Чогулсаңар көз жумулган кезде мен,

Ич, ичкиле, акыл менен, эс менен.

Аяк толо шарап куюп эскерсин,

Адам болсо эгер мени эстеген.

 

*****

Чөйчөк шарап – артык кытай тагынан,

Чөйчөк шарап – артык бейиш багынан.

Ачуу, бирок, ашып түшөт ал шарап,

Бүт дүйнөнүн не бир таттуу даамынан.

 

*****

Сүйбөгөнгө жагынба да жүгүнбө,

Жалооруба терезенин түбүндө.

Дервиш өңдүү эркин сезип өзүңдү,

Өзү келет, басып кеткен күнүңдө.

 

*****

Бул жалганда сенин жашооң кыпындай,

Мүлк жыйнасаң туткундалдың кутулбай.

Бардыгынан артык турат жан дүйнөң,

Жан дүйнөңдүн жүргүн кутун учурбай.

 

*****

Атаар таңдын батаар күнү бар сымак,

Байлык кубат, толот, кайра тартылат.

Өмүр кыска, карыз алган буюмдай

Уруналбай жүрө бербе калтырап.

Которгондор: Жалил Садыков, Турарбек Шаршенбаев