Category: Проза

Аман Саспаев: Туура жооп

Жазуучулар Союзу

Туура жооп Кечке маал, газеталарды оодарып карап отурган он беш жашар уулум менин жаныма газетанын бир санын көтөрүп келди. Мен бирдеме жазымыш болуп үстөлүмдө отургам. –Папа, бир газетада карама-каршы эки пикирди бирдей кубаттап да жаза беришеби? – деп сурады ал. Мен калемимди ары коюп, бир аз ойлонуп калдым. Албетте, сегизинчи класста окуп, азамат болуп калган балага ойлоп жооп берүүгө туура келди. –Мүмкүн, жаңылыштык чыгар. –Жок, папа, атайын… “Анда, көрөлүчү” – дедим да газетаны колума алдым. Бала сөөмөйү менен эки жерин көрсөттү. Бири – тамеки өстүрүү жөнүндөгү адистин кеңеши, дагы бири толугу менен…..

Шекербек Калыков: Буйруса депутат болом

Жазуучулар Союзу

Буйруса депутат болом Сунуш түштү, туугандар. Депутат болушум керек экен. “Сен татыктуусуң”, дешти. Түнү бою уктабай чыктым. “Неден жаздым, неден жаңылдым”, дейм ичимен. “Жарытылуу костюмуң жок, байкушум. Деректир акемин костюмун жеңемен сурайт окшойм…” деп келинчегим жанымда өзүнчө буйшаман. Анан дагы кейигендей, “Элден чыгат деген шу экен да…” деп оор улутунуп коет. “Минеге элден чыгат экемин” дейм. Кемпиримин сөзү жакпады, мага. “Патта аканин баласы депутат болгондон бери жок болуп кетти го. Карачечекей эжесинин тажиясына келбей койду. Элдин баары айтып атат. Элден чыккан шу деп атышат”, деп аялым, кабатыр болуп алган. “Ээ, толугу менен…..

Мирзохалим Каримов: Бакма бала

Жазуучулар Союзу

Бакма бала Быйыл он экиге кадам койгон кыялкеч бала түшкө жуук мектептен чыгар замат күндө мына ушул шагыл төшөлгөн түз жол менен түптүз үйгө келет. Кээ бир бейдаба балдарга окшоп оюнкарактык кылып, көчө-көйдө кечке чейин тентип жүргөндү билбейт. Мүнөзү түнт болгону үчүнбү, айтор, башка балдар негедир ага анча жакындашпайт. Класста мугалим жок болуп калган убакта балдар бири-бирин кубалап, мектепти баштарына көтөрчүдөй айкырып-кыйкырышса бу бала кудум мык менен кагып койгондой партасынан жылбай тек турат. Дагы бир таң кала турган жери – чоң адамдан бешбетер терезеге телмирип, негедир ойлоно берет. Ал нени толугу менен…..

Мар Байжиев: Ууру катын

Жазуучулар Союзу

Ууру катын (Аңгеме) –О-о! О-у-у! Кармагыла! Кармагыла, тигини! Кармагыла! – деп кимдир бирөө ак калпагын булгалап, айдоо менен сербектеп чаап келе жатты. Анын кашкайган башы күнгө жаркырайт. Картошка отоп жүргөн окуучулар үрккөн улактардай селдейип туруп калышты. –Агай, кимди кармайбыз? – деди кыз. –Ырас эле, бул ким өзү? – Мугалим агай таңыркап далысын куушуруп койду. Балдар биринин сөзүн бири бөлүп кужулдашты. Бир тобу, чаап келе жаткан көк башы Таштан аба, анткени үстүндөгү жашыл чапан экен дешсе, башкалары жок, бул Бөкөн чоң ата дешти. Дагы бирөөлөрү, бул Таштан аба да эмес, Бөкөн толугу менен…..

Өскөн Даникеев: Наристе кыял

Жазуучулар Союзу

Наристе кыял Ай сүттөй жарык эле. Бала эки алаканын башына жаздап андан көзүн албайт. “Жез кемпир кум санап атат, – дейт оюнда. – Азыр чабалекей келет, анан куйругу менен кумун чачып кетет. Жез кемпир кайра башынан түшөт. Чабалекей… Ал кандай чабалекей болду экен?” Алардын үйүндө да чабалекей бар. Экөө. Нак тирөөч менен устун ашташкан жерине уя салып алышкан. Эртеден кечке жандары тынбайт, учуп-кире берет… “А балким, тиги Жез кемпирди өмүр бою адаштырган чабалекейди булар да билсе керек? Кантип билбесин, билет го. Баары тең бир уруудан да. Чабалекей адамга жакын дебедиби толугу менен…..

Ырысбай Абдыраимов: Сүйдүргү да, күйдүргү

Жазуучулар Союзу

Сүйдүргү да, күйдүргү Аңгеме Бир апта болду. Тай кызы Дианадан кабар жок. Ал ара күндө аталап, Абдраманга телефон чалар эле. Кызынын коңгуроодой үнүн укканда төбөсү көккө жетчү. Жадырап-жайнаган студенти вотсаптан көрүнгөн сайын бак-таалайдын сересине чыккандан бетер көлкүлдөп, элжирейт. Ошондуктанбы, Диана, өз кызынан таттуу: “ Кызыма караганда неберем – өрүгүнөн маңызы даамдуу… Садагаң болоюн! Боюңдан сенин, оюңдан сенин! Ак куу кызым, принцессам! Өзүңдөй принцке баш кошуп, бактылуу бол!” – деп жалбарат. Кызы гүлдөп, мөмөсүн утуру төгөр чейрек кылым куракка жетсе да, эмдигиче төбөсүнөн түшүргүсү келбейт. Аны тили жаңы чыккан наристеден бетер толугу менен…..

Мар Байжиев: Кылмышка бир секунд калганда

Жазуучулар Союзу

Кылмышка бир секунд калганда аңгеме Оркестрдин дүңгүрөгөн маршынан терезе титирейт. Жез тарелкалар урулган сайын чала ачылган форточканын айнеги аны менен унисон үндөшүп шыңгырайт. Биз жашаган үй Өкмөт аянтынан жүз метр, бетондолгон бийик дубал менен курчалган, астында подвалы бар КГБнын имаратынан жүз метр жерде. Шаар жазгы күндүн нуруна жаркырайт. Аянтта 1-май парады өтүп жатат. Тирбунада – жука сукнодон тигилген гимнастерка, баштарына картуз шапке кийген жетекчилер: жергиликтүү “Сталин”, жанында жергиликтүү “Маленков”, майда “маодзедунчиктер” колдорун көтөрүп, жылмайып аянттан өтүп жаткан демонстранттарга майрамдык урмат-саламдарын билдиришет. “Динамо” спортсмендери, алардын артында “Эмгек резерви”, “Большевик”, “Түшүм” коомдорунун толугу менен…..

Калканбай Ашымбаев: Сүннөт тойдо

Жазуучулар Союзу

Сүннөт тойдо Батакөй чалды кыйыр туугандарынын бири сүннөт тоюна чакырып калды. Байбичеси: –Кап, кантип сомсоюп, куру кол кирип барабыз, кур дегенде баласына курчагандай бөздүн жогун айтпайсыңбы, – деп наалыды. Ары кетип, бери кетип жүрүп бир нече тойлордун көңүлүн алган көк көйнөк тапты. Булар ээрчишип: “Түлөөңөр кабыл болсун” айтып барганда баланын энеси тосуп алып, байбиченин колундагы жупуну белекти додолонуп жаткан чүпүрөк-чапырактын үстүнө ыргытып салды. Күйөөсү аны көрүп: –Ии, төргө өтүңүз, аба, -деди ооз учунан. Төргө төрөлөр шыкалып алганын көрүп: –Жарыктарым, олтура бергилечи, таалайлуу болгула, нарк сактаган нагыз кыргыздын тукумдары экенсиңер, көңүл толугу менен…..

Качкынбай Осмоналиев: Боорукер

Жазуучулар Союзу

Боорукер (кыскартылды) Атасынан ажырап, энеси менен калган баланы – “бул шордуу бешиктен бели чыга электе атасын жутту. Эми боорун көтөргүчө жетим аты өчмөк беле!” деп, кейимиш болгонубуз менен жетимдин ичинен ар кандай жетимдер учурайт экен. Жумгал өрөөнүндөгү жети үйлүү кедейлерге баш калкалап күн өткөргөн Апын Кайкыча мурдунун учу көмкөрө кармаган топчуга окшошуп кетет. Көзү тегерек келип, оттуу кареги тынч жатпай шоктуу. Ал тагдырдан ата-энесинин бирин да кармай албай калды. Кур дегенде алардын өңүн түкшүмөлдөп калса эмне. Анда ал “менде ата-эне болгонбу же чын эле болгон эмеспи?” деп, турмушта күмөн санайт. толугу менен…..

Мээркан Токсобаева: Салкын

Жазуучулар Союзу

Салкын Ак булутту аралаган күмүш канат самолет учпай эле бир орунда токтоп тургандай. Мотордун бир калыпта гүүлдөгөнү болбосо салондун ичи тынчтыкта. Жүргүнчүлөрдүн айрымдары уйкуга кеткен, кээ бирлери гезит окушуп, бирөөлөрү жөн гана терезени карашат. Салкын гана самолетко көнө албай, кылт этсе жүрөгү оозунан чыгуучудай алкымына кептелип, оюнда поезд менен эле чыкпай деп өкүнүп келатты. Ушул жашка чыкканы учмага түшүп көрбөсө, анан калса “баланча жерден кырсык болуп, түкүнчө жүргүнчү набыт болуптур” деген окуялар көбөйдү. Кудай сактасын дейт өзүн-өзү сооротуп, самолеттун баары эле кыйрап жатыптырбы. Ал чанда бир кездешүүчү кырсык да. Соороткон толугу менен…..