Category: Проза

Гүлзада Станалиева: Чегирткенин безилдегени

Жазуучулар Союзу

Чегирткенин безилдегени (аңгеме) Түнкү саат он. Блокнотуна үӊүлүп бир нерселерди чиймелеп жаткан. Капыстан чыккан телефондун үнүнөн селт этип чочуп кетти. -Алоо? -Мен эле Жанармын. Кандайсыӊ? -Жакшы. Өзүӊ? – суз унчукту. -Жолтоо болбодумбу? -Жок… -Кечээ Марс экөөбүз балкондо отуруп, сенин ырларынды окудук. -Аа-а. Мурдагы ырларымдыбы. Азыр жазбай калгам да… билесиӊ. -Ойго салды… -Марс иштеп атабы? -Ооба. Эмнеге?. -Эмне эмнеге? -Эмнеге жазбай калдыӊ дейм? -Аа-а… Ыр менен акча таппайсыӊ да. -Сонун ырлар. Улантсаӊ болмок. Сеникиндей талант ар кимге эле бериле бербейт да. -Азыркы жумушумда ыр жазууга мүмкүн эмес. -А эмнеге? -Дайыма оюӊ толугу менен…..

Султан Раев:Суу

Жазуучулар Союзу

Суу – Маркумду сууга ала баштады! – деди боз үйдөн чыккан чокчо сакал, жаш молдо. Котологон элдин аягы тартылып, өкүрүп келгендер да үн чыгарбай калды. Боз үйдөгү аялдардын да кошогу токтоп, үн басылды. Жаш молдо Жоомарт турган жерге басып келип: – Авамы сууга ала баштады, сиз да киресизби? – деди. Жоомарт бу суроого эмне деп жооп берерин билбей, жанында турган кексе аксакалга карады. Чал жаш молдого карай үн катты. – Ата Жоомарттыкы болгону менен, – чекесине конгон тебетей алдынан көзүн жүлжүйттү чал. – А көптөн бери шаарда туруп калып, анын толугу менен…..

Миргүл Наралиева: Сирке

Жазуучулар Союзу

Сирке Көптөн берки жан сыздаткан оору Шириндин жанын алып тынды. Эшикте боз-үй. Бир гана кичинекей кыз апасынын өлгөнүнө ишене албай көпкө мостоюп олтурду. Үйдөгү кишилер “Апаң канаттуу болуп асманга учуп кетти”- деп айтышты. Ал алгач чындап эле апасын “аппак канаттуу” болуп асманда учуп жүргөнүн элестетти. Бирок баары бир мындан ары жанында болбосун туюп ыйламсырап баштады. -Келчи, кагылайын, сени мен өзүм эле багып алсамбы -деп эки баласынын бири каза болуп, бири карабай кеткен, көзү кыйшык кемпир кыздын жеңинен тартты. Кыз көзүнүн жашын улам-улам аарчып, ансыз да чоочуркап жүрчү кемпирден кетенчиктеди. -Жамал, толугу менен…..

Топчугүл Шайдуллаева: Күтүү

Жазуучулар Союзу

Күтүү (аңгеме) Жай саратан. Мөлтүр-Булакта өрүк тегиз бышып, шыйпыры жок үйлөрдүн үстү кургатуу үчүн жайылган кызыл бөйрөк сары өрүктөргө тегиз толгон маал. Айылдыктар чаң-чуңдан оолак, шамалбакта тезирээк кургайт дешип эзиле бышкан өрүктөрдү эринбей там башына көтөрүп чыгып жайышат. Саарлап айылдын ортоңку көчөлөрүнүн бириндеги там үстүндө кемпир небере кызы экөө жайылган өрүктөрдү бирден кармалап, ичиндеги сөөгүн чыгарып, баргек жасап отурушту. Баргектерди узун жайык тактайларга тизишип, кочуштарына толгон данектүү сөөктү болсо улам чоң чакага салып коюшат. Аны да ширесин жууп, өзүнчө кургатышат. Мындай убаракерчилигине жараша баргек менен данек базарда өтүмдүү келет. Бул толугу менен…..

Капар Токтошов: Чапай чабыш

Жазуучулар Союзу

Чапай чабыш Мен төрөлгөн жылы колхозубуз совхозго айланып, ага-туугандарыбыз мага «Совхозбек» атын энчилейт. Атам болсо улуу уулу Айдарбекке уйкаштырып «Капарбек» каттатат. Чоң атам болсо чокуну карап «неберемдин аты Чапай болсун» деп азан айтып салат. Жаза тайып өтүп кетсем кайсы атыма бата багыштайт? Башым маң… Бешинчи-алтынчы класста окуп жүргөн кезимде кыркынга чакырып калышты. Мен теңдүүлөр мурда барып жүрүшкөн экен, кой сүйрөп, жүн ташыгычтыкка бекип кетишти. Мен ишсиз калдым. «Кол жазмаң жакшы турбайбы, пресске тур» деп жүн таңгактатып коюшту. Жүндү сорт-сорту менен таңгактап, тышына басма тамга менен бадырайта жазып коюп басып жүрө толугу менен…..

Мар Байжиев: Өлүм алдында

Жазуучулар Союзу

Өлүм алдында (аңгеме) Чекир Чыйкылдаков чепеңдеген, чарчы бойлуу, арыкчырай жигит. Бир нерсе талашса, же бирөө менен урушса, чекирейген көздөрү чекчеңдеп, үнү бирде өтө ичке, бирде коркурап чыгып, адамдын күлкүсүн келтирет. Чынын айтсак ичкилик дегенди түк жактыруучу эмес. Анткени, кичинекей кылт эттирсе эртеси ооруп калат. Ошондуктан бирөө конокко чакырса да барбай коюунун аракетин кылчу. Бирок, бүгүн бир топ жолдоштору кезигип калып, барбайм деп кыңырылса да болушпай аны пиво саткан жерге алып келишти. Мына пивонун ууздай аппак көбүгүн чебердеп үйлөп, шашпа-а-ай кичинеден жутуп, курдаштары менен тамашалашып турат. Бүгүн майрам, анын үстүнө мурда толугу менен…..

Казат Акматов: Мунабия

Жазуучулар Союзу

Мунабия Кенебестигиң үчүн, жакын адамыңа кылган көңүл коштугуң үчүн турмуштун кээде сени жазалап коймою болот. Ошондо сен жаакка бирди жеген адамча көзүң умачтай ачылып, ордуңдан атып туруп, аттиңай, эсиңден чыгарып койгон, бирок баары бир сени келээрсиң деп күтүп турган түйшүктөрдү көздөй жан далбастап жөнөйсүң. Азыр мен дал ошондой ахвалда бараттым. Көңүлүм ордунда болбогон соң, приёмникти өчүрүп, айнектердин баарысын туюк жаап таштагам. Руль кармаган колум тердеген сайын өзүмдөн өзүм жийиркенип, деле бүткүл дене боюм менен бир ылай сууга малынып алгансыйм. Адам деген бир капа болуп алса, жазылмагы кандай. Бүт жол бою толугу менен…..

Мурза Гапаров: Кара-көлдүн каздары

Жазуучулар Союзу

Кара-көлдүн каздары Абышка мешке акыркы жолу көмүр салды. Анан түктүү чоң колу менен маңдайынан терин сүртүп, сенделе басып босогого келди. Бактын түбүндөгү электр лампочкалары жарык кылып турган кир алюминий столдордо Оштон жүк тартып келишкен бир топ тааныш шофёрлор, хорогдун өзүнүн үч-төрт кызыл байпакчан жаш бойдоктору, дагы бир кандайдыр бейтааныш, дүйшөмбүлүк тажиктерге окшогон жигит олтуруптур. Шофёрлор бир нерселер жөнүндө кызуу талашышып, жаш Хорогдуктар болбогон жерден караңгы бактын ичин жаңырта күлүп жатышты. Шофёрлор да, бойдоктор да ичип олтурушат. Бейтааныш жигит жалгыз эле. Ал эң четки столдордун биринде олтуруп алып, Хорогду тегерете курчаган толугу менен…..

Ырысбай Абдыраимов: Жугуштуу дарт

Жазуучулар Союзу

Жугуштуу дарт (аңгеме) Терезе-каалгасы күн чыгышты караган дарылоо мекемесинин маңдайына жеткиче орто бойлуу, кызыл жүздүү киши кыңк эткен жок. Ал өзүнөн мурда ыргып түшүп, машинанын алдыңкы каалгасын ачып, жан-жагынан сүйөгөн катчысына алдан тайгандай бой таштады. Күн кызып, теребел үп тартып, ыраңындай кара күрмөгө чүмкөнүп, эт-бетинен тер куюлуп атса да, ооз-мурунун жүндүү моюн орогучу менен кымтыланып алган. Кеңсесине баратканда алдынан чыккандарга салам айтуу, же алардын саламына кур дегенде баш ийкеп да койбой, урушкан душманынан бетер сүзө качырып өткөндөгүдөй түр менен ооруканага баш бакса, ойлогон оюнун мүдөөсүнөн чыкпай калаарын сезип, карп-курп учураган толугу менен…..

Ырысбай Абдыраимов: Мурас

Жазуучулар Союзу

Мурас (аңгеме) Тээ төмөнтөн калдайган кара булут жылып келатты. Күн бүркөк, айлана түнөрүңкү. Адегенде дыбырай баштаган жамгыр бара-бара катуулап, шатырата жаап, бир саамдан соң, өктөөсү бар немедей жерди сабап кирди. Эки кабаттуу үйдүн бир бөлмөсүндө бешик терметип олтурган Жанымбү сырттагы шоокумга кулак түрдү. Көз алдына нөшөрлүү жаанга туш болуп, үшүп турган ай чырайлуу келини Динаранын элеси тартылды. Анын аба ырайы менен иши жок, жумушка эртең менен үлбүрөгөн жука көйнөкчөн кеткенин эстеп, ичинен көй-көй тартты. Алар эски үйдө турат. Кемпирдин уулу жаңы үй курганга акча таап келүү үчүн чет өлкөгө иштегени толугу менен…..