Мезгил Исатов: Бир башкача күн

Бир башкача күн (новелла) Тоголок дүйнө– Токтобой томолонот Тоголок көздө. Уйкусураган булуттар таңды жүктөп келатты. Көз ирмемде көтөргөн жүгү кулап, чачыла берди. Нур төгүп келаткан таң төрөлө элек сүрөтчүнүн эң белгилүү сүрөтүнүн сырын ачты. Ар нерсенин соңу сыяктуу. Кош бойлуу келиндин курсагындагы баласы ойгонду. Таң заарлап дагы бир күндүн эшигин ачтым. Жаңы күн башталды. Апаппак барак сыяктуу. Бир жолдун уланышы. Амандык сурашым керек бул күндөн. Бул жолдордон. Улуулуктан. Эмнегедир кечээкиден башкачамын. Кечигүүнү күтүп отурам. Ак жарык ичинде. Мезгилдин үнү угулат, шашып бараткан шамалдагы. Эски бир обондой, өзүнөн өзү эле ырдалып толугу менен…..

Жунай Мавлянов: Биздин энебиз

Биздин энебиз «Сарт эне» – деп биздин атабыз, энебиз айтышчу. Аларды ээрчип, биз да аны «сарт эне» – деп калганбыз. Биздин эл эзелтен эле өзбектер менен иргелеш жашап келатыптыр. Ошондуктан болуу керек: алар менен карым-катнаш, алака алиге чейин калың. Алым-берим мезгил өткөн сайын азайбастан, тескерисинче арбып келаткансыйт. Илгертен эле эл менен элди жакын кылган баарынан мурда кыз дешет го. «Алысты жакын кылган – кыз, ачууну таттуу кылган – туз» деген акылман сөз да ошондон келип чыккан окшобойбу. Сарт энебиз өзбек экен. Биз бала кезде аларды, эмнегедир, «сарт» дешип коюша турган. толугу менен…..

Габриэль Гарсиа Маркес: Мени ар дайым жандап, арбап келаткан негизги тема – бийлик маселеси

Адабият жана атак-даңк жалгыздыгы (“Латын Америка” журналында жазуучунун котормочулар, адабиятчылар, сынчылар менен болгон жолугушуусунан (1980) –Бир ирет поюзга түшүп, Женевага баратат элем. Он эки саат жол жүрүш керек, убакытты кыскартып, окуй турган эч нерсе жок, жанымда досторго апараткан “Жалгыздыктын жүз жылы” бар экен. Арга жок өз романымды окуй баштадым. Баарын эмес, үчпү, төртпү бөлүмүн окудум сыяктуу… –Сизге жактыбы? –Ачыгын айтсам, жаккан жок. Аны жазып бүткөндө дүйнөдө мындан ашкан китеп жок деп ойлогом. Арийне, Женевага бараткан жолдо уялганымдан жерге кирип кете жаздадым: аны ийине келтирип жазууга убакыт жетпей калганына көзүм жетти. толугу менен…..

Казат Акматов: Бүгүн кино согуш жөнүндө эмес

  НОВЕЛЛА Ошол жылы жесир калган жаш келиндердин алды бирин-сериндеп кайрадан күйөөгө чыга башташкан. «Кантебиз, өлгөн киши менен кошо жан кечип, өлүп кете албайт экенсиң же, маңдайга жазылган шор ушул тура, кудай-ай» дешип белдерин бууп, кайрат кыла кээси өз ыктыяры менен кайната, кайын энесин таштап кетип жатышты. Чанда эле бир бирөө: «Минтип жүрө берген менен, өлгөн кайра тирилмекпи, болору болду, жаш баланын убалына калбайлы» деп өз келинин өз колдору менен башка күйөөгө узатып берип өрттөнүп күйүп кала беришти. Шосседен алыс, бура тарткан тоо түбүндөгү кичинекей айылда кийин-кийин эки-үч эле жаш толугу менен…..

Азиз Несин: Хирургдардын конгресси

Хирургдардын конгресси Хирургдардын кезектеги бүткүл дүйнөлүк конгресси Любликс шаарында өтө турган болуп калды. Өткөндөгүлөргө салыштырганда катышуучулардын абдан басымдуулугу менен айырмаланган скальпель чеберлеринин бул жыйынына бардык өлкөлөрдүн врачтары бөтөнчө маани берип жатышты. Конгресске келгендер дүйнөгө аттын кашкасындай таанымал болгондор эле. Бул футболдук беттешүү же дагы бир кино ханышасы уюштурган ич кийимдердин көргөзмөсүнө арналган пресс-конференция сыяктуу бөтөнчө уу-дуу чыгарган окуя болбосо да, Х конгресстин жүрүшүнө байкоо жүргүзүп туруу үчүн дүйнөдөгү бардык телеграф агентстволорунун кабарчылары топурап Любликске толуп кетти. Конгрессте илимий билдирүүлөрдү жасоого 123 өлкөнүн даанышман хирургдары даярдык көрүп жатышты. Алардын арасында адамдын толугу менен…..

Мукагали Макатаев: Сыйын маган, эй, өмүр, сыйын маган, Сыйыңды алам мен сенин буюрбаган!

Тууган элге Күн болбой эле коеюн көгүңдө мен, Күнсүз эле жылуулугум бекер берем. Көз жашыңдай көрсөтпөй сактайсыңбы? Жанарыңдан жылт этип төгүлбөгөн.   Ай болбой эле коеюн асманыңда, Мээримиң болоюн дос, жакынга. Унутулган изиңдей сактайсыңбы? Чубалжыган суурулган ташта, кумда.   Жылдыз болуп жанбаймын ааламыңда, Баатыр болуп тура албайм алышууда. Баарысы эмес… Туулган эл, чирит мени, Туйлабасам туңгуюк намысыңда.   Сенден туулуп, сенден өскөн балаң экем, Түшүн мени, оюм жок башка, бөтөн. Менин сага тийгизээр залалым бул – Бир ууч топурагыңды ала кетем   Түшүмө тоо кирет Уктасам эле түшүмө дайым тоо толугу менен…..

Нуралы Капаров: Карл Маркс капа болгондо…

(даректүү аңгеме) …Анан эле бир күнү базар экономикасы жетимиш жыл тынч жаткан элге чакырылбаган коноктой чапкан атынын оозун тарталбай дуулдап кирип келип, сарамжалдын сарымайдай сактаганын саттырып, чор тамандын чогултканын чачтырып, кымбат баадай кыйбас мүлктү кыйдырып, жулбас мүлктү жулдуруп, алынбасын алдырып, берилбесин бердирип, тополоң-тос түшүрүп, эгерим базарга буту баспаган курнамыс кыргызды колуна көр-жер карматып дүңүнөн базарга кууп чыгып, жоош-момурап оозун ачкан элди бир заматта шылуун соодагерге айлантып таштады. Козголбогон биз да — «Алатоо» журналында иштегендер да козголуп, алда кандай күн болот деп эртеңкинин камын жеп, эчен жыл жарык көрбөй быгып жаткан көөнө толугу менен…..

Эгемберди Эрматов: Сүкүт салуу

Сүкүт салуу ***** Адабиятка аралашып жүрүп сүкүт салганды үйрөндүм. Сүкүт салуу менин жан дүйнөмдү ыраатка кетирип, башаламан болгон ойлордон арылтып, «ички көзүмдүн» ачылышына, ушул көз ирмемди баалап, барктап кармап калууга жардам берди. Чаң- тополоң түшүп, ар кайсыл нерсени бирден чарпып жүргөн акылым сүкүттүн жардамы менен бир чекитке топтолуп, эркиме баш ийип калды. Сүкүт бул чыгармачылыкта жашоонун күрөө тамырын кармап калууга өбөлгө түзүп берчү улуу күч экендигине ишендим. ***** Жөнөкөй адамды акмакка айланткан, чыгармачыл адамды маңыз кылып койгон нерсе – маани-маңызын жакшылап түшүнүүгө чоло тийдирбей жаңырып келип жаткан ойлордун агымы. Адамдын толугу менен…..

Сардарбек Рыскулов: Аксак бөрү Абайылда баатыр

Аксак бөрү Абайылда баатыр (Эл оозунан) Абайылда аттуу баатырлар кыргыз элинде көп. Ошондуктан уругун атадык. Эл да бул кишини ошондой атап келген. Аксак бөрү солтонун атактуу уруусу. Абайылда баатыр – солто уруусунан. Айтылуу Черикчи баатырдын уулу Абайылда баатыр – Кочкордогу Болот-Темирден чыккан. Бир жылы күздө Суусамырда ат чабыш болот. Ошол чабышка кыргыз жеринен атактуу күлүктөрдүн бири калбай бүт келет. Таласта Шаккулу деген кишинин күлүк тору кашка аты бар экен. Бир күндө эки чапса эки, үч чапса үч чыгып, алдына жылкы салбаган күлүк болуптур. Бул аттын даңкы казак, кыргыз элине бүт толугу менен…..

Мамат Сабыров: Айганыш

Мамат Сабыров: Айганыш (аңгеме) Митал окуган мектептин балдары бир башкача сүйүшчү. Бул жеке Митал окуган мектепке же ал жашаган айылга эмес, жалпы чөлкөмгө таандык өзгөчөлүк болсо керек. Сегизинчи же онунчу класста окуган уландын кайсыл бир кызга көңүлү түшүп калса, бирөөнү ортого салып, «айттырат». Бул жаңылык ошол замат мектепке, анан бүт айылга «дүң» эте түшөт. «Паланча түкүнчөгө айттырыптыр» дейт балдардын бири. «Кимден айттырыптыр?» деп тактап сурайт экинчиси. Себеби, кыздын жообу көп жагынан бала ким аркылуу айттырганына да байланыштуу болот. Кыз макул болсо көп өтпөй аларды клубга кино келген күндөрү, майрамдарда чогуу толугу менен…..