Category: Дасмия

Аскар Медетов: Акындын жасалма поэтикалык дүйнөсү

Жазуучулар Союзу

Акындын жасалма поэтикалык дүйнөсү Азыркы учурда интернет да чыгармачылыкка, көркөм ой жүгүртүүгө өзүнүн терс таасирин тийгизип жаткан кез. Анча-мынча “сокур чымыны” менен ыр кураштырып жүргөн талапкерлер ырларын соцтармакка жайгаштырса, аны түшүнүп-түшүнбөй эле көкөлөтүп мактап, шатырата кол чаап, суу кечпес пикирлерин калың элге жарыя кылып, дарбыган поэзия күйөрмандары көбөйдү. Чыныгы чыгармачылыктын азабын тартып көрбөгөн, нукура поэзия эмне экенин түшүнбөгөн версификаторлор төрт сабы төрт жакты караган халтурасы үчүн мактоо угуп, өзүн пиар кылганга, элге акын катары таанылууга муктаж экени, интернет айдыңында алеки саатта атактуу болууга суусап турганы ырас. Мындай көрүнүшкө компетенттүү деген толугу менен…..

Абдиламит Матисаков: “Атамды көргөн өлбөсүн…”

Жазуучулар Союзу

(аңгеме) Үйүбүз жогорку көчөнүн эң башында. А автобус үч көчө ылдый, дүкөндүн оозуна токтойт. Айылыбыз чоң, узун-узун алты көчө, а автобус бир жерге (дүкөндүн оозуна дебедикпи) токтоп өтөт. Биздин көчөнүн аксакалдары үмүт кылышабы, кээде: “О шопур бала, карыганда кыйраңдатпай жогорку көчөгө бир токтоп кой, кемип калбайсың” дешип калат. Анда автобус менен бир болуп келаткан кары-картаң жаалап, шопурдун ордуна өздөрү эле жоопту “катырып” коюшат. –Ысыгында ушул жерден түшүп калсаңарчы! –Же Папанга кошулуп барып, тамаша кылып келесиңерби? –Көтөр чыптаңды, кадам сайын сага токтоп жүрөлүбү!.. “Об-бо закүнчүлөр ай, өкмөттүкүн өзүнүкүндөй көргөн ушулардыкы жаман толугу менен…..

Султан Раев: Өмүр

Жазуучулар Союзу

Өмүр Киши көзү чылк жумулуп, керең чексиздикте жатты. Анын актык деми бүтүп, кылдын учунда турду. -Сен кимсиң?! – деди киши, чочугандай. Анын жанында, бир-эки кадам арыда, кексе, ак сакалдуу, жүзүн бубак баскан чал турду. -Мен Чындыкмын, – деди чал. -Чындык, – Киши таң кала суроо узатты. – Мен сени чакырган жокмун. -Мени чакырбайт, мени издейт… Өмүр бою… – деди чал. – Эч бир жан табалбайт. -А, мен сени издегемин, акыры таптым деп сүйүнгөмүн, – деди киши. – Мен сени тапкамын. өзүм издеген Чындыкты тапкамын. -Мениби? – деди чал. -Сени… – толугу менен…..

Гүлзада Станалиева: Мурза Гапаровдон Кавабатага, Кавабатадан Дзэнге

Жазуучулар Союзу

Мурза Гапаровдон Кавабатага, Кавабатадан Дзэнге Мурза Гапаровду тамшанып окубаган кыргыз окурманы дегеле жоктур деп ойлойм. Себеби, анын өзгөчө сезимталдык менен сүрөттөгөн турмуш көрүнүштөрү окуган адамдын жан дүйнөсүн башкача бир арууланууга жетелеп, табышмактуу ааламга баш бактырып, гөзөл бир дүйнөнү ачып эс-акылды дендароо кылат. Мындай дендароо эстетикалык таасирдин өзү эмей эмне?.. Ошентип, эстетикалык сыйкырга байланып-багынып калган окурман чын-чынына келгенде, тили бал, дүйнөсү купуя жазуучу Мурза Гапаровдун чыгармаларынын маани-маӊызын, адабияттын тили менен айтканда, көркөм идеясын деле жакшы аӊдап-түшүнө албай калышы мүмкүн. Анын себеби, Гапаровдун түрдүү дүйнөлүк адабияттын бай казынасын казып окуп, алардан өздөштүрчүсүн толугу менен…..

Василий Шукшин: Эки кат

Жазуучулар Союзу

Эки кат Түшүнө туулган айылы кирди. Суу жээктеп бараткан экен. Бөгөткө келип жетет. Кулак-мурун кескендей жымжырттык. Айлана-чөйрөдө жан адам көрүнбөйт. Кыштак да жымжырт, бир да тирүү жан калбагансып. «Бул эмнеси — жан адам көрүнбөгөнү?» — түш көргөн адам аң-таң калды. Сууга таш ыргытты эле, үн чыгарбай чумкуп кетти. Чоң таш ыргытты эле, ал да үнсүз чөгүп жок болду. Адам коркуп кетти. «Бир-балээ болгон экен» — деген ой кылт эсине келди. Чочуп ойгонду… Уйкусу умачтай ачылды. Эскерип кирди. Айыл… Бопбоз үйлөр, чаңдуу көчөлөр, тосмонун жанындагы чалкан, кукулуктаган тооктор, ийрийген-муйруйган кашарлар. Айылдан толугу менен…..

Дархан Кыдырали: Үй

Жазуучулар Союзу

Үй (аңгеме) Кызуу жүргөн курулуш күздүн соңунда аяктап калды. Апасы айткан боюнча эски тамдын сынык жыгачына тийген жок. Калганынын бардыгын жаңылап, бышкан кызыл кирпичтен тизип, бийиктетип салды. Айланадан башкача көзгө көрүнүп, бой көтөрүп койкоюп тургансып имарат Көксуудагы эң кооз үйлөрдүн катарына кошулду. Күн-түн дебей эмгектенген Досбол жаңы конушка кирүүгө камынып жатканда күтүүсүздөн көңүл чөктүргөн окуяга туш болду. Жаңы үйгө көчүүгө камданып, буюмдарын жыйнаштыра баштаганда апасы: -Менин буюмдарым ушул жакта эле кала берсин,-дегенде Досбол чок басып алгандай чочуй түштү: -Кандайча? Сиз ошондо?…. -Ооба. Мен ушул үйдө эле кала берейин. -Жеңе! -Эч толугу менен…..

Шарль Перро: Өтүкчөн мышык

Жазуучулар Союзу

Шарль Перро (1628-1703) Өтүкчөн мышык Тегирменчи өзүнүн үч баласына тегирменди, эшекти жана мышыкты мураска калтырды. Бир туугандар дароо эле атасынын мурастарын бөлүштүрүүгө киришишти: улуусу өзүнө тегирменди, ортончусу эшекти, ал эми кичүүсү мышыкты алды. Кичүү баласы өзүнө мышык тийгенге аябай эле капа болду. –Байкелерим тың жашап кетишери талашсыз, – деди ал. – Ал эми мен өзүмдүн мышыгымды союп жеп, терисинен кол кап тиге турган болсом, ачкадан өлөрүм анык. Мышык бул сөздөрдү укса да, шек билдирбестен, минтип айтты: –Сен капа болбо, төрөм. Андан көрө, мага мешок жана токойду аралап басканга жарагыдай өтүк толугу менен…..

Мирзохалим Каримов: Кыз күйүтү

Жазуучулар Союзу

Кыз күйүтү Улуу агам үйгө ыраӊы кубарыӊкы кирип келип: –Энемди ооруканага жаткырышты, – деди оор улутунуп. Бейкапар олтурган жаным, муну укканда чочуп кеттим. Жүрөгүм негедир ийне сайгандай катуу туйлап алды. «Доктурга көрүнүп кайра келем дебеди беле…» Эртеси мектепке да барбай, ооруканага кандай жетип келгенимди өзүм билбейм. Босогодогу нөөмөтчү аялдан айттырып жиберген соӊ, эки көзүмө жаш толуп, күтүп турдум мостоюп. Арадан кыйла убакыт өткөндөн кийин, жасалма жылмайып чыктыӊыз эне. Бир эле күндүн ичинде анардай жүзүӊүздүн кызылы качып, өӊүӊүз аза түшүптүр. Мага жакыныраак келип, көзүмдөн аста өөп, оттой кызып турган мээримдүү алаканыӊыз толугу менен…..

Жумабек Токтогазиев: Жолбун

Жазуучулар Союзу

Жолбун (аңгеме) …Эгер, Алдар-Көсө кокусунан тирилип кетип, бул мытайым президенттин алдынан карпа-курп чыга калса, аны дагы далысынан жылуу-жумшак таптап: «Жумурай журтубузга атыңыз даңаза болуп туруп, тирүүлөй тозоктун бул жарык дүйнөсүнө кайрадан келип калганыңызга бир чети таң калып турсам, экинчи жагынан Сизге боорум ооруп, эңшерилип жатат. Сиздин ордуңузда мен болсом, бир жетип, бирде жетишпей чыркырап жашап жаткан мындай жашоодон кечип, жылуу-жумшак жаткан жеримди муздатпай кайрадан барып көрүмө жатып алмакмын. Себеби, ал жерден артык бейишти бул жарык дүйнөдөн издеп таппайсың… Жаткан жериңиздин топурагы торко, кыштын сөөк кайрыган суугунда жып-жылуу, күндүн жайкы мээ толугу менен…..

Бектурали Исамидин уулу: Бузук телефон

Жазуучулар Союзу

Бузук телефон Ар кимдин ырыскысы ар тараптан, ар кандай жолдор менен табылат. Бирөө кара жумуштан, бирөө таза жумуштан, бирөө акылы менен, дагы бирөө жакыны менен, бирөө басып жүрүп буту менен, бирөө кол коюп калемдин учу менен, бирөө бийлеп жүрүп, бирөө сүйлөп жүрүп акча табат, албетте жанды багат. Иштеген ишим үчүн нааразы болбоймун, келечектен үмүтүм чоң, жакшылыкты болжоймун. Жашап келем эл жашаган катарда, жумушум жеңил, телефон оңдойм базарда, кейибейм капаланып заманга, алдыга жылуу үчүн аракет керек адамга, бирок ишеним болуусу зарыл, ташталган ар бир кадамда. Бул жумушту аркалоо үчүн билимим жок толугу менен…..