Category: Сын

Ризван Исмаилова: Жазуучунун ой-дүйнөсүнө сапар

Жазуучулар Союзу

Жазуучунун ой-дүйнөсүнө сапар (Китепке пикир ) Аңкоо кыргызым ай- э! Качан көзүң ачылар экен? Союз кезинде бир топ акын-жазуучулар жазуучулук бактысын издеп борборго кетишкен. Чөйрө, таалим-таасир, үлкөндөрдүн көзүнө илинип, ак батасын алуу, чыгармаларын басма сөзгө жарыялоо, китеп чыгаруу сыяктуу түйшүктүн жеңилин көздөшкөн. Албетте, максатына жеткени болду, жетпегени да болду. Ошондо мындай суроо жаралат. Жазуучу болуш үчүн айыл менен шаарда жашоонун айырмасы барбы же жокпу? Эмгек жолун райондук гезитте кабарчылыктан баштап, күндөлүк энергияны, колду байлаган түмөн түйшүктүү журналисттик кесипти аркалап жүрүп, жазуучу деген атакка, таанымга ээ болгон элеттик чоң калемгерлердин бири, толугу менен…..

Өмүрбек Тиллебаев: Ар бир күнүм эң акыркы күнүмдөй, Ар бир ырым эң биринчи ырымдай…

Жазуучулар Союзу

Акын Өмүрбек Тиллебаев 60 жашта “Ар бир күнүм эң акыркы күнүмдөй, Ар бир ырым эң биринчи ырымдай…” (Акын Өмүрбек Тиллебаевдин “Адамдын күн жүрүшү” ыр китебинен кийинки айрым ойлор) Ар ким ички жан туюмунда дүйнөнү өз алдынча көрөт, түшүнөт, аңдайт, анткени анын дүйнөтаанымынын өзөгү жеке көз карашка, эң оболу адамдын руханий кабылдоосу менен тең каралат. Адамдык сезим вулканы – бу эмоция. Бекеринен атактуулар кезегинде, “Дүйнөнү эмоция башкарат, дүйнөнү эмоция гана кыймылга салат!” деп, шардана айтышпаса керек. Адамдын ички сезим цикли да ушул өзгөчө туюм менен, абал менен жашап, анын миң кырлуу, толугу менен…..

Садык Алахан: “Декада жөнүндө сөз”

Жазуучулар Союзу

Улуттук жазуучулар союзунун көркөм-адабий сын боюнча секциясынын жетекчиси, адабиятчы Садык Алахандын залкар акын Райкан Шүкүрбековдун термелери тууралуу жазылган эмгегинин акыркы бөлүгү болгон “Декада жөнүндө сөз” деген 9-макаласын жарыялайбыз. Албетте, Райкан Шүкүрбековдун калктын калың катмарына сиңип, чыныгы элдик чыгармалар болуп калган термелери жөнүндөгү эмгегин баштан аяк биздин “adabiyat. kg” сайтыбызга сунуш кылганы үчүн адабиятчы агабызга терең ыразычылыгыбызды билдиребиз жана улуу акындын көөнөрбөс көркөм мурастары улам кийинки муундун адабиятчылары тарабынан кайра-кайра окула берет деген үмүттөбүз. “Декада жөнүндө сөз” Р.Шүкүрбековдун таланты нукура элдик талант болгондугу баарыбызга маалым. Акын калтырган адабий мурасы элибиздин көөнөрбөс толугу менен…..

Сүйөркул Тургунбаев: Улуу тоого чыккан барбы?..

Жазуучулар Союзу

Улуу тоого чыккан барбы?.. «Гүл канчалык күндүн нурун сиңирсе, ошончолук жанып турат желбирттеп» – бул акын Абдрахман Алымбаевдин (Байас Турал) сөзү. Себеби жер бетиндеги ар бир жаныбар, чөп-чардан баштап курт-кумурскага чейин Күн менен Жердин ааламына багыныңкы. Жер Күндү карап өз огунда айланып туралбаса, мынчалык оор жүктү өз бетиндеги тириликти күтө албас эле. Жер бетинде Эверестей, Гималайдай, Хан Теңиридей, Памир чокусундай касиеттүү бийик-бийик Теңирдин өзү менен сүйлөшүп тургансыган тоолор бар. Биерде Улуу Тибетти да, Карпат, Алпы тоолорун да унутпашыбыз керек. Ошол тоолордун деми менен улуу түздүктөр – жашыл өрөөндөр, океандар, деңиздер, толугу менен…..

Садык Алахан: Жер жөнүндө терме

Жазуучулар Союзу

“Жер жөнүндө терме” Райкан Шүкүрбековдун чыгармачылык тагдырында өзгөчө орунда турган термелеринин бири болуп “Жер жөнүндө терме” деп аталган чыгармасы эсептелет. Жогоруда биз “Жинди суу” жөнүндөгү сөзүбүздө суу темасы дүйнөнүн көптөгөн элдери сыяктуу эле кыргыз калкынын элдик оозеки чыгармачылыгында, кийинчерээк ырчылар поэзиясынын алдыңкы өкүлдөрүнүн чыгармаларында да кеңири  түрдө көркөм иликтөөгө алынып келгендиги тууралуу айрым бир конкрет мисалдардын негизинде айтып кеттик эле. Суу сыяктуу эле түбөлүктүү темалардын бири болуп Жер темасы эсептелет. Жер-Энени башкаларга окшобогон бөтөнчө бир бийик үн менен ырына кошкон Барпы менен Эшмамбет болуптур. Бул жашоодогу бардык нерсеге Эне болот толугу менен…..

Баткан күндү аяймын

Жазуучулар Союзу

Кыргыз Республикасынын Маданиятына эмгек сиңирген ишмер, жазуучу Абдиламит Матисаковдун “Баткан күндү аяймын” аттуу китеби жарык көрдү. Аталган китептин бет ачары 2022-жылдын 29-мартында саат 10:00дө Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин чоң залында өтөт. Бардык окурмандар үчүн эшик ачык. Китептин киришүүсүндөгү философия илимдеринин доктору, профессор Ж.Бөкөшовдун пикирин назарыңыздарга коебуз. Улуулуктун жөнөкөйлүгү жана жөнөкөйлүктүн улуулугу Чыныгы жазуучунун калеми чийсе теманын майда-чоңу, окуянын болгон-болбогону, каармандын оң-терси жок. Нукура сүрөткер чындыкты издейт, чындыкты көрсөтөт. Ал эми чындыктын чоң-кичинеси болбойт, чындык- бардык жерде, бардык убакта чындык. Майда-барат нерседен улам калп айтылып, чындыкка доо кетсе, бул жалпы толугу менен…..

«Ракмат койчу, чабанга»

Жазуучулар Союзу

Адабиятчы Садык Алахандын залкар акын Райкандын термелери жөнүндөгү макалалар түрмөгүн жарыялоону улантабыз. Бул ирет “Рахмат койчу, чабанга” деп аталган термеси жөнүндөгү макаласын сунуштайбыз. «Ракмат койчу, чабанга» Залкар Р.Шүкүрбековдун кийинки термеси болуп «Ракмат койчу, чабанга» деген чыгармасы эсептелет. Сөз болуп жаткан жанрдагы чыгармаларынын эң кыскасы. Бирок, козгогон проблемасы өтө бийик, мазмуну терең деп тартынбай эле айтсак болот. Акын аткарган иши, жасаган жумушу өтө оор койчу, чабандарды «ырыстуу сонун адам» деп атап, анан алардын түйшүктүү эмгегин өтө иш билги мүнөздө көркөм баяндап берет. «Чү» деп сөз баштаганда эле момундай сабалаган саптарга туш толугу менен…..

Садык Алахан: Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү

Жазуучулар Союзу

Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү Ырас, Р.Шүкүрбеков жинди сууну шимирген аракечтин тышкы кебете-кешпирин да эсте каларлык деңгээлде көрсөтүп берет. Билбей мээң айланып, Кийбейсиң кээде чалбарды. Маймыл көргөн немедей, Ээчитесиң балдарды. (87-бет) Жинди суу Калтыратат колуңду, Ийри кылат жолуңду. Жайдын күнү кийгизет, Кышындагы тонуңду.   Күн кайнаган жайында, Июль, август айында. Кийиз өтүк бутуңда, Мына, анык күлкү ушунда (91-бет).   Сай сөөгүң сыздап жүлүндөйт, Чылпактан көзүң ириңдейт. Оозу башың бүлкүлдөп, Сүйлөгөн сөзүң билинбейт (92-бет)   Ашаткан тери жыттанат. Үстүңдөгү кийгениң. (93-бет). Бул термеде Р.Шүкүрбеков конкреттүү тагдыр сыяктанган типтүү толугу менен…..

Садык Алахан: Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү

Жазуучулар Союзу

Адабиятчы Садык Алахандын залкар акын Райкандын термелери жөнүндөгү 5-макаласын окурмандарга тартуулайбыз. Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү Арийне, жамандыкка жарчы болгон коомдогу бардык терс көрүнүштөр сыяктуу эле Адам баласы да тээ байыркы учурлардан бери эле жинди сууга каршы күрөшүп келиптир. Кытайда, Египетте, Байыркы Греция менен байыркы римде ичимдикти шаан-шөкөттөрдө ичүү менен такай ичүүнү ажыратып кароонун зарылдыгын» баса белгилешиптир. Аракечтерди эл алдына алып чыгып шылдыңдоо, жек көрүмдүү кылып кордоо, ал турсун ырайымсыз жазалоо жана өлтүрүү сыяктуу жаза чаралары аталган байыркы мамлекеттерде өтө кеңири колдонулган. Гиппократ менен Галендин эмгектеринде аракечтик толугу менен…..

Садык Алахан: Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү (“Жинди суу”)

Жазуучулар Союзу

Райкан Шүкүрбековдун термелеринин башкы проблемалары жана көркөм-эстетикалык өзгөчөлүктөрү (4-макала, “Жинди суу”) Залкар акындын аталган жанрдагы экинчи чыгармасы болуп атактуу «Жинди суу» аттуу термеси эсептелет. Суу темасы дүйнөлүк поэзияда бөтөнчө бир бийик пафос менен көркөм иликтенип келе жаткан түбөлүктүү темалардын бири. Бу дүйнө жаралган алгачкы субстанциялардын негизгилеринин бири катары саналуу менен суу дүйнө элдеринин баарысынын көркөм адабиятында тээ алмустактан бери ар түрдүү өңүттө ырга кошулуп келет. Байыркы Вавилон менен Египетте суу табияттагы Адам акылы жетпеген кереметтүү сырлардын бири катары сүрөттөлүп берилсе, андан кийинки грек жана Рим мифологиясында да сууга өзгөчө орун толугу менен…..