Month: April 2020

Заманыбыздын залкар ырчысы Иманалиев Элмирбек Калилович дүйнө салды

Жазуучулар Союзу

Заманыбыздын залкар ырчысы Иманалиев Элмирбек Калилович дүйнө салды Кыргыз адабияты жана маданияты оор жоготууга учурады. Кыргыз Республикасынын Эл артисти, Токтогул менен бир жүргөн улуу ырчы Эшмамбеттин жээн небереси, Кыргыз Республикасынын Эмгек сиңирген артисти, атактуу төкмө ырчы Иманалиев Элмирбек Калилович 42 жашында узакка созулган катуу оорудан үстүбүздөгү жылдын 20-апрелинде каза болду. Азыркы заманыбыздын залкар ырчысы Иманалиев Элмирбек Калилович 1978-жылы 17-январда Токтогул районундагы Үч-Терек аймагында Чоң Коо (Чоңко) айылында туулуп-өскөн. Орто мектепти аяктагандан кийин Токтогул Сатылганов атындагы Кыргыз Улуттук филармониясынын алдындагы эстрадалык студияда окуган. 2004-жылы Кыргыз мамлекеттик Б.Бейшеналиева атындагы институттун фольклор бөлүмүн толугу менен…..

Аида Эгембердиева: Айдарбек Сарманбетовдун “Капсалаң доор. Карга аке” романындагы образдар системасы

Жазуучулар Союзу

Доор – жазуучу, адабий каарман – окурман Айдарбек Сарманбетовдун “Капсалаң доор. Карга аке” романындагы образдар системасы “Аке” сөзү кыргыз лексикасында ар түрдүүчө мааниге ээ. Казак тилиндеги сыяктуу “ата” маанисинде, келиндери кайын журтундагы улуу кишилерге кайрылган сөз иретинде, же болбосо  түштүк диалектисинде “ага” маанисинде колдонулат. Ал эми Ысык-Көл говорунда ал сөз саналуу даанышман, олуя инсандарга карата өзгөчө урмат менен колдонулат. Алар: Карга аке (1718-1828), Мойт аке (1750-1843), Сарт аке (1775-1865), Тилекмат аке (1799-1863), Садыр аке (1821-1905), Карач аке (1837-1914), Кыдыр аке (1843-1926). Бул жети аке өз чөлкөмүндө гана эмес, жалпы кыргызда толугу менен…..

Аман Саспаев: Айылдык акындын бир күнү

Жазуучулар Союзу

Айылдык акындын бир күнү – Жалпы алганда кебете-кешпир жагынан биз сүйкүмсүз эле жандарбыз, – деп жазып жаткан кагазын ары түртүп, ал келинчегин карап койду. – Тагдырыбыз ошондой. Менин өзүмөн көрө жазгандарым барктуураак. Мен үйгө келген меймандар менен же сени менен сүйлөшүп отурганымда оюм кандайдыр башка жактарды кезип кетет. Ал өзүн акылдуумун деп ойлоочу эмес. «Бирок, адам деген акыл» деп түшүнүүчү. Аздыр-көптүр өмүрдөн жыйган тажрыйбасы аны ушундай корутунду чыгарууга мажбур эткен. Акындык жагынан изденүүгө, талыкпай эмгектенүүгө эрки күчтүү болгону менен турмуштун күндөлүктүү майда чүйдөлөрүнө эрки мүлдө бош экенин өзү сезүүчү эмес. толугу менен…..

Айтмырза Абылкасымов: Текшерүүнүн таасири

Жазуучулар Союзу

Текшерүүнүн таасири Качантан бери «келет-келет» дегендер келишти. Келгенде да дал министрликтин өзүнөн келишти. Текшерүүчүлөр үчөө экен: эки кыргыз аял, бир орус киши. Кудай бетин көрсөтпө, тымтырстык өкүм сүрүп, мектептин ичи жөн эле чымын учса даана угулгудай абалга келди. Алгач директордун каанасында отурушуп, директор жана окуу бөлүмүнүн башчысы менен маектешип, келген максаттарын баяндашкандан кийин гана мугалимдер бөлмөсүнө келишип, аялдардын толмочу усулдук бөлмөнүн жасалгасын, андагы көргөзмөлөрдү, беркиси анда турган класстык журналдарды карай баштады. Ал эми орус улутундагы текшерүүчү сынагансып, ал жердеги мугалимдердин сырткы келбеттерине көз салып жаткансыйт. Келген текшерүүчүлөрдүн бири математикадан, бири толугу менен…..

Роберт Бернс: Торосо ажал жолумду, Өлүмүм эмне? Эчтеме.

Жазуучулар Союзу

Роберт Бернс (Шотландия) Эчтеме Салам жүктөп жиберем Поэзия – ат дегенге! Сурарсыңар: – Эмнеге? Жооп берем: – Тим эле!   Айтарсыңар акынды Камарабайт бул эмне? Шылуундардын акылы Куру убара тим эле.   Сүткор тынчсыз аласа Акча, дүйнө деп эле. Акырында караса Өзгөрбөптүр эчтеме.   Жан талашып ийилет Абышка ак сөөк дегеле. Граф киймин кийинмек Андан эмне? Эчтеме.   Бирөө арттырат тилегин Молдо болуп кеткенге. Имамда ою бирөөнүн Айырма эмне? Эчтеме.   Жан кыям деп боз улан Кызга үйлөнүп алды эле. Көйнөгүнүн алдынан Тапканы эмне? Эчтеме.   Жазат ырын жакшы акын толугу менен…..

Кадрия Темирбулатова: Мен жактырбайм! Сенин асыл үйүңө, Жүрөгүмдүн кайгы оронуп киргенин

Жазуучулар Союзу

 Ногой элинин бөрүгөз таланты – Кадрия!.. Ногой элинин белгилүү акын  кызы – Кадрия (Темирбулатова Кадрия Уразбаевна) – (1948–1978) учурунда бүтүндөй союзга белгилүү болуп “дүң” эткен акын кыз эле, бирок биздин элибизге али белгисиз бойдон келатат. Туулганына 70 гана жыл болгон Орозбай кызы Кадрия Темирбулатова, Дагестан Автономиялык Республикасындагы аз улуттуу калк болуп эсептелген ногой элинен чыккан. Ал, 1948-жылы Дагестандын Ногой районунда Теректүү-Мектеп кыштагында туулуп, Москвадагы М.Горький атындагы Адабият институтун бүткөн. Кадриянын алгачкы ыр китеби 1970-жылы Дагестандын китеп басмасынан өз эне тилинде: «Тоолордун башаты өрөөндө» деген ат менен жарык көрүп, 22 жашында толугу менен…..

Байтемир Асаналиев: Көз айнек

Жазуучулар Союзу

Көз айнек Күлсүндүн таенеси бар. Аты – Ракыя. Күлсүн таенеси экөө аябай ынак. Ал апасы жумушунан келгиче шынаарлап анын жанынан чыкпайт. Таенеси да көп учурда небересинин ою менен болуп, айтканын эки дебейт. -Таене, жомок айтып берчи? – дейт Күлсүн, бир оокумда. -Айтса, айтып берейин, алтыным! – деп таене иргилбей макул болот. Анткени, Күлсүндүн таенеси көп-көп жомокторду билет. Анан экөө жумшак орундукка маңдай-тескей олтуруп алышып, түркүн жомоктун кызыгына батышат. Күлсүн бар болгону үч эле жашта. Ошол себептүү, таене да жомокторун аны түшүнсүн деп, азыраак жөнөкөйлөштүрүп айтат. Ал эми Күлсүн болсо аябай толугу менен…..

Уолт Уитмен: Мен өзүмдү күкүмдөйдөн таратам, жолдон мага кезиккендин баарына

Жазуучулар Союзу

Америка адабиятынан Уолт Уитмен (1819-1892) Кийин келчү акындарга Кийин келчү акындар! Музыканттар, ырчы жана чечендер! Актай албайт бул, бүгүнкү күн мени, айтып дагы бералбайт ким экеним, Актайт мени түзүлүшү бөтөнчө – өткөндөрдөн кыйла зор, ар мүчөсү келген, нагыз адамдар. Көрүнгүлө! Акташыңар керек силер өзүмдү.   Кийин келчү күндөр үчүн деп арнап, көрсөтмөгө жазып кетем эки-үч сөз, Жылт көрүнөм болгону, караңгыга кириш үчүн кайрадан. Калың топто бара жатып кайрылып, көзү менен бир карап, анан кайра жалт бурулуп кеткен – мен, Анын сырын табууну, так элесин түзүүнү, беремин да силерге, Эң башкысын толугу менен…..

Абдымомун Калбаев: Карышкырлар улуганда

Жазуучулар Союзу

Абдымомун Калбаев, акын-жазуучу. Аталган чыгармам Азербайжан Республикасынын Баку шаарында чыгуучу «Каспий» адабий көркөм  газетасынын 25-26-санына 2020-жылы февраль айында азер тилине которулуп, жарык көрдү. Ошону сиздерге сунуш кылып олтурам. Тарбиялык мааниси бар бул чыгармам Кыргыз радиосунан адабий постановка катары кетип, алтын фондуга алынган. Режиссеру Болот Токоев. Кыргыз драма театрынын артисттери аткарган. Автордон КАРЫШКЫРЛАР   УЛУГАНДА (новелла) Айылдын кут түшкөн карысынын көз жумушу менен ушул айылдан кут кеткенсип аңгырап калгандай болду. Жанболот карыяны акыркы сапарга узатканы келе жаткандардын айрымдары мас, айрымдары текебер болуп кайгырбай, бул чалды кандай көмөт болду экен, канча жылкы соёр толугу менен…..

Беганас Сартов: Эксперимент

Жазуучулар Союзу

Акын, жазуучу-фантаст Беганас Сартов 1945-жылы Москва районунун Чичерин айылында жарык дүйнөгө келген. 1952-жылы Кыргыз Мамлекеттик университетинин филология факультетин бүтүргөн. “Жылдыздар балладасы” деген алгачкы китеби 1971-жылы чыккан. “Тоо жылдызы” адабий ийримин жетектеген. “Ааламда адашкандар” (1974), “Маанай” (1976), “Мамыры гүлдөгөн маалда” (1978), “Эридиана” (1981), “Сары азезил” (1987) китептери жарык көргөн. Автордун негизги чыгармачылыгы фантастика болгон. Б.Сартов тирүү болгондо быйыл 75 жашка чыкмак. Эксперимент Закирия азилкеч неме болчу. Тамашага шоотуп аркы беркини айтып, тааныштарына жолукса калжаңдай сүйлөп, кеби даамдуураак болсун үчүн кээде “өрдөктөрдү” да учуруп койчу. Бирок бир таң калыштуу нерсе – эмнени толугу менен…..